Portret kobiety , 1924 r.

POCHODZENIE:
- kolekcja prywatna, Warszawa

W połowie 1918 roku Witkacy wrócił z bolszewickiej Rosji do Warszawy i Krakowa, aby wkrótce potem wyjechać do Zakopanego, gdzie na najbliższych parę lat osiadł na stałe, zamieszkując wraz z matką w domu przy Krupówkach. Po przyjeździe dołączył do grupy Ekspresjonistów Polskich (od 1919 roku Formistów), którzy tworzyli pierwszą awangardę odżegnującą się od twórczości Młodej Polski i zainteresowaną antynaturalistyczną, wolną od patriotycznych powinności sztuką. Praca teoretyczna "Nowe formy w malarstwie" stała się jednym z najważniejszych manifestów kręgu polskiego modernizmu po 1918 roku. Witkacy omówił w niej szczegółowo zagadnienia plastyczne, takie jak piękno, forma, kompozycja, deformacja świata przedstawianego. Nie miał jednak jednej recepty na twórczość nowoczesną. Był raczej przekonany o braku idealnych kryteriów oceny dzieła sztuki. Istotę postrzegania estetycznego stanowił dlań odbiór formy jako wehikułu metafizycznej treści, która łagodzi niepokój współczesnych. W "Nowych formach w malarstwie" Witkacy dokonywał summy współczesności: "Żyjemy bowiem w epoce straszliwej, jakiej nie zaznała dotąd historia ludzkości, a tak zamaskowanej pewnymi ideami, że człowiek dzisiejszy nie zna siebie, w kłamstwie się rodzi, żyje i umiera i nie zna głębi swojego upadku". Problem istnienia w ogóle stanowi poczucie metafizycznego wyobcowania. W "Pożegnaniu jesieni" czytamy: "W samym jądrze istnienia tkwi sprzeczność - j e d n o ś ć w w i e l o ś c i (...). " Sztuka Czystej Formy, na równi z religią i filozofią, stanowią dlań remedium na niszczycielskie społeczne siły początku XX wieku, pozwala zjednoczyć Istnienia Poszczególne z Absolutem, w niej realizuje się zasada wszechrzeczy - jedności w wielości.

System estetyczny Witkacego odczytuje się jako niejednorodny - stanowi bowiem fuzję autorskiego projektu oraz wielu współczesnych, czasem wykluczających się, pomysłów z zakresu estetyki, filozofii, teorii czy historii sztuki. Witkacowskie plastyczne dzieła Czystej Formy wykonywane od 1913 roku nie odznaczają się jednorodną stylistyką - posiadają antynaturalistyczną formę, czasem odrealniony temat (kompozycje wielofiguralne), jaskrawą kolorystykę, silny kontur, ekspresyjny wyraz. W 1925 roku artysta, zakładając Firmę Portretową S. I. Witkiewicz, oficjalnie porzucił awangardową teorię. Wykonywane jednak od końca I wojny światowej pastelowe portrety były naturalnym dla Firmy preludium, a wiele z nich nosiło oznaczenia znane z dzieł późniejszych.

Prezentowany "Portret kobiety" powstał w 1924 roku i zapowiada malarski typ E, w którym osiąga się "dowolną interpretację psychologiczną". Wyrażała się w nim swoboda artystycznej kreacji, a Witkacy, posługują się nim, od 1925 roku malował najczęściej bliskie jego sercu modelki. "Portret kobiety" z 1924 roku został wykonany na szarym papierze, co stanowi integralną część palety barwnej pracy. Artysta zastosował wąską gamę kolorystyczną: użył kontrastowej żółtej i niebieskiej kredki pastelowej, akcentów czerwieni oraz czarnego węgla dopełnionego przez partie bieli. Niezwykły nastrój, demoniczna fizjonomia modelki oraz czas powstania dzieła pozwala je łączyć z oddziaływaniem teorii Czystej Formy w malarstwie. Podobne w charakterze prace - "Portrety kobiety" o analogicznie drapieżnej urodzie, powstałe przed okresem firmy portretowej - przechowywane są w Muzeum Tatrzańskim z Zakopanem (obydwa 1922). Ów nastrój - niepokojący, niesamowity, intensywny - przesądza o proweniencji artystycznej pracy, czyli Czystej Formie, która miała wywoływać uczucie metafizyczne łagodzące niepokój istnienia. "Portret kobiety" i inne dzieła sztuki uwolnione od realizmu mogły według Witkacego kierować widza ku źródle sztuki w ogóle: Tajemnicy Istnienia.

Jego ojcem był znany krytyk, malarz i pisarz, twórca tzw. "stylu zakopiańskiego" w architekturze Stanisław Witkiewicz. W latach 1905-10 studiował niesystematycznie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Józefa Mehoffera oraz u Władysława Ślewińskiego w Poroninie. Podróżował do Włoch, Francji i Niemiec. W roku 1914 uczestniczył w etnograficznej ekspedycji Bronisława Malinowskiego do Australii, skąd na wiadomość o wybuchu I wojny światowej wrócił do Europy. Wczesna twórczość malarska pozostawała pod znakiem Młodej Polski i wpływem P. Gauguina i Wł. Ślewińskiego. Później doszedł do swoistego ekspresjonizmu. Z czasem w wyniku teoretycznych przemyśleń na temat formy zrezygnował z twórczości malarskiej. Założył jednoosobową "Firmę Portretową" i ograniczył się do zarobkowego wykonywania pastelowych portretów, tworzonych niejednokrotnie pod wypływem używek pozwalających na eksperymentowanie z formą. Stanisław Ignacy Witkiewicz napisał 4 powieści, ponad 40 dramatów, liczne artykuły i eseje dotyczące malarstwa, literatury, teatru i filozofii. W okresie dwudziestolecia międzywojennego mieszkał głównie w Zakopanem. Po wybuchu II wojny światowej uciekł przed Niemcami na kresy wschodnie, gdzie we wsi Jeziory na Polesiu 18 września 1939 roku popełnił samobójstwo.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.