Apoteoza malarstwa

"Biesiada Literacka" 1896 (2), s. 316; tamże 1901 (1) s. 208;
"Tygodnik Ilustrowany" 1898 (1), s. 188 (patrz reprodukcja); tamże 1901 (2), s. 950;
T. A. Pruszak, Apoteoza malarstwa Wojciecha Gersona, (w:) "Sztuka.pl", II. 2007, nr 2, s. 131.
Obraz jest autorskim powtórzeniem fragmentu monumentalnej kompozycji Miasto Warszawa, dające opiekę i gościnność wszelkim objawom życia społecznego wykonanej w ramach cyklu 10 malowideł z 1880 r. do dekoracji stropu Towarzystwa Kredytowego w m. Warszawy (wosk na tynku, 271 x 518 cm, zniszczone w 1944 r.) Gerson powtórzył je w kompozycji Warszawa (ol., pł., 67 x 151 cm) nabytej w 1896 przez wybitnego kolekcjonera warszawskiego Stanisława Rotwanda, znajdującej się w zbiorach jego syna Andrzeja Rotwana do 1944 r.
Prezentowany obraz stanowi kolejną, autorską wersję centralnego motywu, tego znaczącego dzieła Gersona, któremu wiele uwagi poświęciła prasa, wersję, której artysta nadał inny wyraz. Trzymane przez niewiastę przybory malarskie każą w jej osobie widzieć personifikację malarstwa, a towarzyszące jej postacie niosą atrybuty malarstwa historycznego (gałązka dębu), sakralnego (palma), rodzajowego (róże), które nadto można odnosić do trzech cnót kardynalnych - wiary, nadziei, miłości - w lubujących się w symbolach końca XIX w. Ukazana w tle Malarstwa, rozjaśniona nadziemskim światłem wieża, może stanowić Wieżę z Kości Słoniowej, symbol wzniosłości i czystości boskiego miejsca.
Bardzo interesujący obraz w tak wielkiej, a tak stosunkowo mało znanej twórczości wielkiego malarza, pedagoga, luminarza Warszawy 2 poł. XIX w.; którego poka¼na część malarstwa uległa niszczeniu wojennemu.