Portret brata, Andrzeja Pronaszki, około 1907 r.

Zbigniew Pronaszko, cudowne dziecko krakowskiej bohemy, wkroczył na artystyczną scenę jako niespełna dwudziestodwuletni młodzieniec. Publiczność mogła oglądać jego (jeszcze studenckie, ale już zdradzające mistrzostwo w opanowaniu realistycznego warsztatu malarskiego) prace już w 1907 roku. Wystawiał wtedy jako student drugiego roku w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, na którego ekspozycjach od tej pory gościł regularnie. Prezentowana w naszym katalogu praca należy do niewielkiego zespołu zachowanych prac z tego czasu. Większość z nich zaginęła w czasie drugiej wojny światowej i znana jest dziś tylko z tytułów. Tytuły niektórych niezachowanych prac z lat 1907-1912 świadczą o symbolistycznych tendencjach w sztuce Pronaszki. Pośród dzieł zaginionych znajdują się m.in. "Złoty cielec", "Pieśń odwieczna", "Ostatni kompaniament", "Brzemię", "Pan" - wszystkie sugerują związek z młodopolskim ciążeniem ku symbolizmowi. Podobnie rzecz ma się z zachowanymi
wczesnymi pracami Pronaszki - głównie portretami i autoportretami. Większość z nich to obrazy oddające psychikę portretowanego,
niekiedy groźnie, innym razem ironicznie. Prezentowany "Portret brata" zajmuje na ich tle miejsce szczególne.

Brat Andrzeja, także malarza. Studiował w SSP w Kijowie oraz w latach 1906 - 11 w ASP w Krakowie u T. Axentowicza i J. Malczewskiego. W 1910 roku odbył podróż do Włoch i Francji. Był członkiem ugrupowań artystycznych: Formiści i Zwornik. Mieszkał w Zakopanem, w Wilnie, gdzie był profesorem Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego i w Krakowie, gdzie był profesorem ASP. Jego twórczość zarówna malarska jak i rzeźbiarska (m.in. pomnik Mickiewicza dla Wilna) ukształtowała się pod wpływem awangardowej sztuki europejskiej, zwłaszcza kubizmu, oraz sztuki podhalańskiej. W latach 30-tych dominujące w jego malarstwie stało się zainteresowanie kolorem - w dążeniu do jego syntezy wydobywał wielkie bogactwo odcieni z kilku zaledwie barw podstawowych. Malował przede wszystkim pejzaże, martwe natury i portrety.