Hołd Stolicy, 1922 r.

POCHODZENIE:
- kolekcja prywatna, Polska

WYSTAWIANY:
- Zdzisław Jasiński 1863 - 1932, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, 1934

LITERATURA:
- Zdzisław Jasiński 1863 - 1932, katalog wystawy pośmiertnej, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa 1934, s. 24 (il.)

"Duży talent, wielka, osobista i fachowa kultura, wysokiej miary kunszt używania farby olejnej, wykwint i żywotność kolorytu, polot i fantazja" - pisał o sylwetce twórczej Zdzisława Jasińskiego malarz Apoloniusz Kędzierski w katalogu pośmiertnej wystawy artysty. Późne, alegoryczne malarstwo Jasińskiego stanowiło symptom fermentu związanego z odzyskaniem niepodległości. Dalekie było jednak od awangardowego eksperymentu artystycznego i zdradzało raczej przywiązanie do tradycji i klasycznych formuł wyrazu. Autor przeszedł właściwie klasyczną dla twórców swojej epoki ścieżkę edukacji artystycznej. Początkowo uczył się w warszawskiej Klasie Rysunkowej Wojciecha Gersona, a następnie w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u Leopolda Loefflera, Feliksa Szynalewskiego i Floriana Cynka. Ostateczne szlify otrzymał u Ottona Seitza i Alexandra von Wagnera w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, gdzie wyjechał dzięki stypendium otrzymanemu od Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Od końca lat 80. XIX stulecia eksponował swoje prace na wystawach publicznych, osiągając duże sukcesy. Odznaczony dwa razy w Niemczech, w 1889 i 1891 roku, za wczesny, słynny obraz "Chora matka" (1889, kolekcja prywatna), przez kolejną dekadę zdobywał nagrody w Warszawie, Chicago, Los Angeles, San Francisco i Paryżu.
Osiadłszy w Warszawie na stałe w 1893 roku, stał się ważną postacią życia artystycznego stolicy. Wielokrotnie wystawiał w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych, realizował zamówienia z zakresu malarstwa dekoracyjnego i monumentalnego, pośród których najważniejszym pozostaje plafon "Muzyka ludowa" we foyer Filharmonii Warszawskiej (1901, zniszczony). Krytycy, w tym Kędzierski przy okazji pośmiertnej wystawy, doceniali niezwykły talent artysty-dekoratora, który na dużej płaszczyźnie potrafił harmonijnie zestawić elementy ozdobne oraz architekturę, zgodnie z jej tektoniką. "Hołd Stolicy" odznacza się zarówno ornamentalnym bogactwem, jak i solidną konstrukcją przestrzeni.
W alegorycznym nurcie swojej twórczości Jasiński
podejmował tematykę związaną z dziejami Polski i Warszawy. Malarz używał historycznego, XVIIIwiecznego kostiumu, który znać mógł z obrazów polskich Monachijczyków w stylu "zopf" (sceny z polowań w strojach XVIII-wiecznych) albo twórczości warszawskiego malarza rokokowych scen - Jana Czesława Moniuszki. Jasiński wyjechał do Italii tylko raz, w 1897 roku. We Włoszech studiował monumentalne malarstwo plafonowe. "Hołd stolicy" zdradza znajomość wielkich mistrzów malarstwa ściennego XVII i XVIII stulecia, szczególnie tego weneckiego spod znaku Giovanniego Battisty Tiepola. Od około 1900 roku Jasiński rozjaśnił paletę barwną. Wcześniejsze, ciemne, "monachijskie" tonacje zastąpił swoiście pojmowany impresjonizm: prześwietlenie kadrów, rozbielenie kolorystki, użycie soczystych odcieni.
Wpisujący się w nurt fantastyczno-alegoryczny w późnym dziele Jasińskiego "Hołd stolicy" niesie trudną do odczytania, hermetyczną treść. Wyimaginowana scena dzieje się na warszawskim Placu Zamkowym, u cokołu Kolumny Zygmunta wzniesionej w latach 1633-34 przez Władysława IV Wazę jako pomnik swojego ojca Zygmunta III Wazy. Kolumna zajmuje ważne miejsce w mitologii Warszawy jako monument upamiętniający władcę, który przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy właśnie w 1596 roku. Jasiński przedstawił Kolumnę w kształcie, w jakim znali ją mieszkańcy stolicy początku XX wieku. Wokół cokołu znajdują się figury trytonów tryskających wodą dodane w 1854-55 roku podczas budowy wodociągu Henryka Marconiego. Rzeźby zaprojektował August Kiss, a odlewy wykonano w warszawskiej fabryce Juliusza Mintera.
Pod pomnikiem tronuje odziana w rokokową, zdobną suknię alegoryczna figura Warszawy. Przychodzą się jej pokłonić przedstawiciele stołecznego mieszczaństwa - rzemieślnicy, uliczni sprzedawcy, dzieci. Niektóre z postaci trzymają łany zboża i wieńce dożynkowe. Bielanki przynoszą Warszawie kwiaty. Grupa nosi charakter procesji dożynkowej, przywodzącej na myśl rozwiązaniem kompozycyjnym i scenerią "Konstytucję 3 Maja 1791 roku" Jana Matejki (1891, Zamek Królewski w Warszawie). Jasiński nawiązuje do toposu spichlerza Europy oraz tradycji zrównania stanów przez Konstytucję 3 maja.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.