Pływak, około 1976 r.

"Zygmunt Brachmański, choć czasem maluje, malarzem nie chciał zostać. Nie porwała go płaska materia płótna naciągniętego na blejtram. Musiał dłonie zatopić w materii poddającej się ciepłu dłoni, by móc palcami bądź rylcem nadać jej kształt. Kiedy jako młody chłopak wszedł po raz pierwszy do pracowni rzeźbiarskiej prof. Konarzewskiego w Rydułtowach, miał wrażenie że znalazł się w świątyni, znalazł tam świat, którego szukał, na który czekał. Coś co wydawało mu się nierealne, ziściło się. Ale świątynia nie oznaczała dla Brachmańskiego pokory, posłuszeństwa, a raczej działała inspirująco i wyzwalająco. (...) Z czasem przyszła fascynacja twórczością Augusta Rodina - jak się mawia, ojca rzeźby współczesnej, pojmowanej zgoła inaczej niż w dobie renesansu. Do rzeźby - bryły - zaczęło napływać światło, forma podkreślona fakturą. Dzieło stało się otwarte na interpretację. Brachmański w rzeźbie zobaczył kolor, którym przy pomocy światła operował Rodin. O kolorze w rzeźbie mówi: - Rzeźba to kolor. W rzeźbie światło jest kolorem. Ja go szukam w rzeźbie. To jest nastrój. Rzeźba to jest klimat. Stąd tak urzekł mnie Rodin - nie ma u niego formy rzeźbiarsko wypracowanej. Rodin jest kolorystą, a rzeźba w przestrzeni zaczyna żyć. To się nie mieści w kategoriach reguł rzeźbiarskich, akademickich. Światło to kolor. Zdawać by się mogło, że skoro w rzeźbie poszukuje koloru, to powinien znajdować go malarstwie. Ale: - Dużo rysuję, bo to konstrukcja bliższa rzeźbie, a malarstwo to spekulacja kolorem. (...) [w pracowni artysty] Obok postaci tych konkretnych, rozpoznawalnych, jedne obok drugich stoją postaci smukłych kobiet - to piękne, smukłe ciała, ale bez twarzy lub z głowami opuszczonymi, nierozpoznawalne, albo omotane jakby morską pianą, wyszukanym ukwieceniem - to rzeźby bardzo intymne, osobiste. Są kwintesencja tego, co Brachmańskiego w rzeźbie, w dziele jako takim, interesuje najbardziej. - Nie chodzi mi o portret, ale o działanie wnętrza osoby. W portretach szukam podobieństwa. W rzeźbach to są moje zawidzenia. Nie wiem jak to powiedzieć, ale pewne rzeczy się wyczuwa, po prostu widzi. Wtedy biorę się do realizacji. Nie narzucam gliny i próbuję, co z tego wyjdzie. Ja to widzę. Wiem, jak rzeźba ma wyglądać. Dopiero wtedy mogę się brać do realizacji. Wystarczy się rozejrzeć i zobaczyć duszę artysty i duszę postaci, które obsiadły pracownię. Odnieść można wrażenie, że mogą pozostać tu na zawsze. Wcale nie potrzebują wychodzić poza te ściany. Doskonale się tu czują, zwłaszcza, kiedy przez połaci okien wkrada się balansujące po ich korpusach, głowach, nogach, ramionach, słońce, rysując je jakby na nowo, poruszając strunę życia." (Wiesława Konopelska, Zawidzenia Brachmańskiego, Śląsk 11/2010)