Niespodziewane przedwiośnie

Jak żyję, a żyję długo, nie pamiętam tak wczesnego przedwiośnia, a właściwie lata. Pogodny i bardzo ciepły mamy kwietniowy Prima Aprilis, za oknem na termometrze jest, w cieniu, 25 stopni Celsjusza. Taka pogoda trwa w Warszawie od kilku dni, a z lekkim ochłodzeniem ma być jeszcze przez tydzień. Wszystko się zieleni i rozkwita w słońcu i fakt ten sprawia, że zapewne nie tylko ja mam lepsze samopoczucie.

Igor Mitoraj, Asklepios

W tym roku, Wielkanoc wypada 16 i 17 kwietnia, co skłoniło liczne domy aukcyjne by, jeszcze przed świętami, wyświetliły swoje katalogi w internecie. Marszandzi liczą bowiem na wzmożone przedświąteczne i podarunkowe zakupy. Świadczy o tym szeroki wybór win w butelkach, z tzw. „dobrych roczników” i liczniejsze oferty obiektów z rzemiosła i sztuki zdobniczej. Ale malarstwa, które nas interesuje też się uzbierało.

Przypomnę na wstępie, że w Wędrówkach, w zasadzie podaję cenę szacunkową obiektu, więc nie piszę za każdym razem „cena szacunkowa” tylko „cena” i jedynie przy „cenie wywoławczej” podaję jako „cena wywoławcza”. Przejdźmy zatem ad rem.

1 kwietnia we Francji, w Fontainebleau, w domu Osenat, podczas sprzedaży zatytułowanej „L’Esprit du XX siecle” wystawiono: z nr. 130 Igora Mitoraja popiersie „Asklepiosa” (brąz, wys. 38 cm, egzemplarz 74/1000) w cenie 3000-4000 €. Mimo, że jest to niewysoka figura i do tego zmultiplikowana aż w 1000 egzemplarzach, wartość jej jest spora. Bowiem ceny rzeźb Mitoraja wzrosły po jego śmierci, szczególnie obiekty jednostkowe. W Osenat, pokazano też, z nr. 151, Stanisława Fijałkowskiego „Aleję wśród drzew” (1958, pastel) ceniony na 500-600 €. Rysunek pochodzi z okresu kiedy artysta uprawiał jeszcze sztukę przedstawieniową, zgodnie z zasadami perspektywy, tak jak go uczono na akademii. Trzecią i ostatnią pracą w tym domu była z nr. 167 „Kompozycja abstrakcyjna” Jerzego Kujawskiego, spory olej w cenie 1500-2000 €.

Tego samego dnia w Mons, w Belgii, na bieżącej aukcji katalogowej pokazano trzy obrazy malarzy z Polski, których prace zostały, moim zdaniem, sprawiedliwie oszacowane przez marszandów belgijskich. Były to: z nr. 2441, Janusza Olszewskiego, absolwenta ASP w Warszawie, kolorysty i pejzażysty „Pejzaż z drzewami i wodą” (1989, olej) z ceną 570-700 €, z nr. 2442 Jacka Chrzanowskiego „Kwiaty w glinianym dzbanku” (1989, olej) w cenie 350-400 € i z nr. 2442 Krystyny Główniak z Lublina „Przed sklepem z ubraniami” (1983, olej) z ceną 330-400 €.

Jerzy Potrzebowski, Walczący Don Kichot

Także w Prima Aprilis na Florydzie w USA, w West Palm Beach, w Antiques & Modern Gallery oferowano, z nr. 316, olej Jerzego Potrzebowskiego „Walczący Don Kichot”, namalowany w Krakowie w 1964 roku i oszacowany na 200-300 $, ale z ceną wywoławczą tylko 50 $. Oferowany obraz, nieco surrealny i bardzo kolorowy, odbiega od jego malowanych realistycznych pejzaży czy scen rodzajowych, których rodowód sięga sztuki Brandta czy Chełmońskiego. Być może dla polonusów zamieszkałych w USA oferowane dzieło było za śmiałe na ich gust i stąd niska cena, by skusić kupca.

W niedzielę 2 kwietnia, w Paryżu, firma Diamonds Auction Richard Bednot zorganizowała sprzedaż sztuki nowoczesnej i współczesnej - obrazów, litografii itp. Tam znalazły się trzy duże barwne litografie Mojżesza Kislinga, z których każda oszacowana została na 450-500 €, ale z ceną wywoławczą 320 €. Były to - z nr. 184, „Kwiaty w wazonie przy oknie” (egz. 8/150); z nr. 185 „Brunetka na żółtym dywaniku” (egz. 107/150) i z nr. 186 „Blondynka z gołym biustem” (egz. 93/150).

Icchak J. Holtz, Zima na Broadwayu w 1978 r.

Także w niedzielę, w USA, w Chester N.Y. w domu William J. Jenack Auctioneers Fine Art oferowano z nr. 16 niewielką współczesną wedutę olejną Icchaka J. Holtza przedstawiającą „Zimę na Broadwayu w 1978 r.”, z ceną 1000-1500 $ i z ceną wywołania 500 $. Holtz urodzony w Skierniewicach w 1925 roku, w rodzinie kuśnierza, wyemigrował do Palestyny w roku 1935. Tam, a potem w Nowym Jorku studiował malarstwo. Uprawia sztukę figuralną i kolorystyczną.

5 kwietnia odbyły się cztery interesujące nas sprzedaże. W domu Cornette de St. Cyr w Paryżu, na aukcji sztuki współczesnej, były prace dwóch artystów. Z numerem 164 Maryana (Pinchusa Burnsteina) „Postać” (1976, pastel) z ceną 2000-3000 €.

Andrzej Wróblewski, Pogłębiarka

Druga, prawdziwie prima aprilisowa niespodzianka to z nr. 172 akwarela Andrzeja Wróblewskiego „Pogłębiarka” w cenie 8000-10.000 €, z okresu kiedy autor, na początku lat pięćdziesiątych tworzył jeszcze sztukę socrealistyczną.

Także w Paryżu, w Artcurial, na aukcji impresjonistów i nowoczesnych znajdą się rysunki i obrazy znanych artystów: z nr. 40 rysunki ołówkiem Ludwika Markusa-Marcoussisa - „Dwa studia do „Alkoholu” Guillaume Apollinare” z ceną 1500-2000 €, ale z ceną wywoławczą 1500 € i tegoż z nr. 58 „Martwa natura z owocami i miską” (1940, kredki), z ceną 3000-4000 € i ceną wywołania 3000 €. Z nr. 41, będzie Alicji Halickiej „Paryż, Kanał Ourq” w tuszu, z ceną 500-600 € i ceną wywołania 500 €, a na koniec będą trzy oleje Jankiela Adlera w jednakowej cenie, po 2500-3000 € ale z niższą ceną wywoławczą, po 2500 €: z nr. 178 „Kompozycja abstrakcyjna”, z nr. 179 „Leżąca postać” i z nr. 180 „Martwa natura z przedmiotami na stole”.

Stanisław Trzebiński, Trytony - okazyjny stół

Trzecia aukcja 5.04. odbyła się u Christiego w Londynie „First Open”. Na niej ciekawostką była stolarka Stanisława Trzebińskiego (ur. 1992) - nieco dziwaczne stoły z drzew afrykańskich w połączeniu z elementami z brązu, w formie nóg. Przedmiot, z nr. 148, nosi nazwę „Trytony - okazyjny stół” (2015, drugi egzemplarz z 5, malowany na brąz) z ceną 18.000-22.000 £; nr 159 - też stół, z cieńszymi nóżkami, nosi nazwę „Meza ya mwamba” i oszacowany jest na 15.000-20.000 £. Może jacyś nowobogaccy, np. właściciele lokali z otwartego niedawno apartamentowca w city Warszawy rzucą łaskawym okiem na te „dzieła” bujnej imaginacji twórcy. Na tej samej aukcji z nr. 180 będzie jeszcze Jakuba Ziółkowskiego „Mężczyzna bez twarzy” (2005, gwasz, olej, płótno) w cenie 3000-5000 £.

Magdalena Abakanowicz, Figura stojąca II

Aby zakończyć imprezy u Christiego, odstępuję od chronologii i prezentuję aukcję tego domu w Amsterdamie, która odbędzie się 11 kwietnia - „Postwar i sztuka współczesna”. Na niej, z nr. 33, zostanie wystawiona Magdaleny Abakanowicz „Figura stojąca II” (1986, brąz, wys. 160 cm, jedna z 5 egzemplarzy), której cena wynosi 35.000-45.000 €.

Ostatnia impreza 5.04. odbyła się w Jerozolimie, w domu Matsart i objęła sprzedaż prac impresjonistów, nowoczesnych i współczesnych artystów. Dwa wystawione obrazy Jana M. Peszke to usiłowanie pozbycia się prac już poprzednio oferowanych - z nr. 20 pejzaż prawdopodobnie z południa Francji, zatytułowany „Kobiety wśród drzew na brzegu zatoki”, z ceną 8000-12.000 $ i z nr. 28 oleju „Paryż, widok Sekwany i nabrzeża Voltera”, z ceną 5000-7000 $. Kolejne dwa oleje wyszły spod pędzla Mojżesza Kislinga - z nr. 30, „Brunetka z warkoczami w koronkowym kołnierzu” (1951), w cenie 120.000-150.000 $ i z nr. 31 „Mimoza w szklanym wazonie” (1945) w cenie 55.000-65.000 $.

W Paryżu, 6 kwietnia, na bieżącej sprzedaży w domu Fine Art Auctions Paris (FAAP) będą, z nr. 30, Mojżesza Kislinga „Dalie i mimozy” (1947, olej) w cenie 70.000-80.000 €. Też 6.04. w Kempten w Niemczech, na aukcji w Kuhling Allgauer Auktionhaus z nr. 1661 oferowana zostanie marina Antoniego Kierpala „Kuter rybacki na morzu”, nie duży olej z ceną wywoławczą 200 €.
 

Antoni Kierpal, Kuter rybacki na morzu

Kierpal urodzony i zmarły w Łodzi (1904-1994) uczył się tam w tamtejszej Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i doskonalił w malarstwie w pracowni Maurycego Trębacza. Mimo, że żył w środku Polski upodobał sobie morze i życie rybaków - jako motywy. W 1934 roku założył salon z obrazami na Helu, który był czynny do 1939 roku. W międzywojniu, gdy władzom polskim marzyła się kolonia na Madagaskarze, gdzie mogliby jechać i zakładać własne gospodarstwa ubodzy chłopi, zamiast emigrować do USA lub do Brazylii, kiedy w kraju wychodziło promujące tego typu działania pismo „Morze”, wielu artystów podejmowało, a nawet specjalizowało się w tematyce morskiej, np. Marian Mokwa. Nie tylko widoki morskie, praca marynarzy czy rybaków były motywem obrazów, rysunków lub grafik, ale ulubionymi tematami było przedstawianie naszych okrętów wojennych oraz plaż na Helu, a na nich uroczych plażowiczek, rodzin z dziećmi itp.

Abraham Weinbaum, Martwa natura ze skrzypcami, trąbką i fotografią

Po raz pierwszy w Wędrówkach przedstawiam aukcję w domu czeskim. Mimo, że od lat śledzę artystyczny rynek czeski i mamy twórców o wspólnym rodowodzie, choćby Wlastimila Hofmana, dotychczas nie znajdowałem ani w Pradze, ani w Brnie żadnych prac artystów z Polski. Tym razem w praskim domu Art-Torg Praha, 8 kwietnia, na sprzedaży rosyjskiego, amerykańskiego i europejskiego malarstwa pojawi się parę prac naszych. Będą to - dwa obrazy Wiktora Koreckiego - z nr. 82 „Dworek z gankiem kolumnowym”, spory olej w cenie 3000-4000 $ i z ceną wywołania 2700 $ oraz z nr. 83 „Leśna droga zimą” - nieco mniejszy, z ceną 2000-2500 $ i ceną wywoławczą 1600 $. Z nr. 130 będzie olej Abrahama Weinbauma „Martwa natura ze skrzypcami, trąbką i fotografią” z ceną 1300-1800 $ i ceną wywołania 900 $. Ostatnią pozycją będzie, z nr. 188, Roberta Piekielnego (Łódź, 1904-1986, Paryż) weduta „Narożnik hotelu z postacią”, średni olej z ceną 1000-2000 $ i ceną wywoławczą 800 $.

Też 8.04. w Niemczech, w Erlagen, w domu Bergmanna, z nr. 454 będzie obraz Kazimierza Libina (Warszawa,1904-1944), ucznia Tadeusza Pruszkowskiego w ASP w Warszawie, który przedstawia „Nudystów nad górskim strumieniem” (1932, olej) - bez limitu ceny.

Henryk Zegadło, Gejsza z filiżanką herbaty

Ostatnia aukcja 8 kwietnia, odbędzie się w Lindau nad jeziorem Bodeńskim, w domu Michaela Zellera. Zostanie tam wystawionych 9 różnych prac Henryka Zegadło (1934-2011) - obrazów i rzeźb. Jego twórczość zawiera w sobie pewne elementy sztuki naiwnej i akademickiej, studiował bowiem u Eugeniusza Eibischa malarstwo w ASP w Warszawie, potem prowadził atelier artystyczne w Zakopanem, aż w 1978 roku osiadł w Niemczech, gdzie zmarł. U Zellera wystawiono jego 9 prac z numerami od 2154 do 2162, przede wszystkim obrazy. Podano tylko ceny wywoławcze. Zaczynam od najniższego numeru - „Dwaj muzykalni klowni” (1995, akwarela) za 250 €; „Chłopiec z kwiatami” (2002, rzeźba w drewnie, wys. 48 cm) za 180 €; „Król David” (2000, rzeźba w drewnie, wys. 56 cm) za 180 €; „Marzycielka” (1991, akwarela, owal) za 200 €; „Para miłosna” (1991, akwarela) za 200 €; postacie „W czasie burzy” (1993, duża akwarela) za 250 €; „Gejsza z filiżanką herbaty” (1995, olej) za 280 €; „Wesele” (1995, olej) za 280 € i „Grająca na flecie” (2001, rzeźba, drewno, wys. 45 cm).

W trakcie ostatnich poszukiwań odkryłem obok domu Waddingtons’a w Toronto jeszcze jeden dom aukcyjny w Kanadzie, w Vancouver - Westbridge Fine Art Auction House. Tam 9 kwietnia, na aukcji kanadyjskiej i międzynarodowej sztuki, z nr. 30 będzie pejzaż olejny Bronisławy Wilimowskiej „Port w Neapolu”, z ceną 500-700 CAD.

W niedzielę 10 kwietnia w Paryżu, w domu Pescheteau-Badin, na aukcji fotografii współczesnej i sztuki nowoczesnej będą 4 grafiki kolorowe (serigrafie?) Tadeusza Jaroszyńskiego (ur. 1933) - z nr. 142 „Kompozycja” (egz. 7/100) z ceną 20-40 € i ceną wywołania 10 €; z nr. 143 „Plankton” (egz. 63/100) z ceną 50-80 € i ceną wywołania 40 €; z nr. 144 „Paradise” (egz. 75/100) z ceną 30-60 € i ceną wywołania 20 €; z nr. 251 „Kompozycja” z ceną 20-40 € oraz ceną wywołania 10 €.

Wilhelm Sasnal, Train

„Nadejszła pora” jak mawiał Pawlak w „Samych swoich” by sprawdzić co konkurent Christiego z Londynu czyli Sotheby przygotował w kwietniu. 12, w środę, na aukcji „Contemporary curated” będą nasi współcześni - z nr. 60 Wilhelm Sasnal, którego olej „Train” wystawiony zostanie za 20.000-30.000 £ i z ceną wywoławczą 16.000 £. Z nr. 87 Pauliny Ołowskiej sprezentowana będzie „Dzień na noc”, w technice mieszanej, z ceną 5000-7000 £ i ceną wywołania 4000 £. Ostatnią pozycją tej sprzedaży będzie z nr. 123 Igora Mitoraja „Maria” (brąz, wys. 79 cm) w cenie 15.000-20.000 £ i cenie wywoławczej 12.000 £.
Drugą w tym miesiącu - 25.04., po świętach - aukcją Sothebyego będzie sprzedaż obrazów orientalnych w Londynie. Z nr. 26 pojawią się „Arabowie przy studni” Stefana Bakałowicza, syna Władysława, z ceną 25.000-35.000 £ i ceną wywoławczą 20.000 £. Z numerami od 33 do 35 będą trzy oleje Adama Styki - w jednakowych cenach szacunkowych a’ 15.000-20.000 £ i wywoławczych a’ 12.000 £. Będą to „Brama do Marakeszu”; „Młodzi nosiciele wody” i „Kobieta z osłem na brzegu Nilu”.

David Garfinkiel, Portrety   Piotr Stachiewicz, Piękna Zośka

Wracamy do chronologii. 13 kwietnia, w Wielki Czwartek, będziemy mieli ostatnią aukcję przed Wielkanocą, w Paryżu u Millona - „Małe dzieła Wielkich Mistrzów”. Katalog jest obszerny, ale w odróżnieniu od dawniejszych, prezentujących znaczną liczbę artystów z Europy Wschodniej i Południowej pod nazwą „École de Paris”, tym razem więcej jest autorów francuskich i zachodnioeuropejskich. Jest to dowód, o czym już pisałem, że zasoby prac artystów z École są na wyczerpaniu i coraz błahsze rysunki, szkice itp. prace pojawiają się na rynku. Poloniki zaczynamy od nr. 117 czyli od Davida Garfinkiela, którego „Portrety” (1952, tusz, akwarela) mają cenę 40-60 €. Następne pozycje są rozrzucone po katalogu i ta druga z kolei nosi już nr 154. Jest to obraz Ludwika Klimka (Kraków, 1912-1992, Nicea) „Bukiet kwiatów” (1965, olej) w cenie 600-800 €; potem jest nr 200, czyli Jana M. Peszke „Paryż, widok Sekwany z mostami i nabrzeże Voltera”, olej z ceną 2000-3000 €. „Sekwana” Peszke była już wymieniona wcześniej (5.04.) w domu Matsart w Jerozolimie, co dowodzi współpracy między rozmaitymi firmami i wymianą wystawianych do sprzedaży obiektów. Z nr. 220 będzie Marka Rudnickiego (Łódź, 1927-2004, Paryż) „Portret kobiety w kapeluszu”, olej z ceną 400-600 €. Zygmunta Szretera będą dwa obrazy - z nr. 224 „Pejzaż prowansalski z wieżą”, olej z ceną 800-1000 € i z nr. 225 „Pejzaż prowansalski”, olej z ceną 600-800 €. Z nr 230, będzie Zygmunta Sokołowskiego, malarza z XIX wieku, o którym już pisałem, ponownie wystawiona scena „W atelier malarza” akwarela z ceną 500-600 €. Następnie, z nr. 234 pojawi się bardzo popularny motyw w twórczości Piotra Stachiewicza. To „Piękna Zośka” czyli Zofia Paluchowa w stroju krakowskim, pastel, z ceną 1000-1500 €. Motyw ten, ze względu na popularność, był przez Stachiewicza powtarzany. Następnie będą dwa krajobrazy olejne, w jednakowej cenie po 400-600 € Włodzimierza Terlikowskiego - z nr. 243 „Domy” (1915) i „Pejzaż z domem”. Z nr. 264 zostanie wystawiony Czesława Zawadzińskiego „Portret kobiety z kwiatami”, olej z ceną 400-500 € i z nr. 285 Romana Cieślewicza litografia barwna „Niebieska linia” (egz. 78/100) w cenie 80-100 €.

Niektóre narody nie świętują Wielkanocy tak jak my - w niedzielę i w poniedziałek, a jedynie ograniczają święto do poniedziałku. Skutkiem tego niedziela jest „robocza” i odbywają się aukcje.

16 kwietnia w USA, w domu Eden Fine Arts, Antique & Estate w Mariettcie na aukcji „Dzień trzeci wiosennej sprzedaży” znajdzie się Bolesława Szańkowskiego, z nr. 603, „Młoda blondynka w kapeluszu”, olej z ceną 1500-2500 $ i ceną wywoławczą 800 $.

Jan Lambert-Rucki, Psy

Tego samego dnia, we Francji, w Deauville, w domu Tradart też odbędzie się sprzedaż. Jan Lambert-Rucki, będzie miał dwie rzeźby z malowanego brązu - z nr. 86 „Osła pijącego wodę” (egz. 6/8, wys. 9,5 x 32,5 cm) z ceną 5000-7000 € i z nr. 91 „Psy” (1937, wys. 26 cm) z ceną 6000-8000 €. Także tam, z nr. 118, będzie olej Józefa Popczyka „Święto w porcie”, z ceną 500-700 €.

Po świętach, wg naszego obyczaju, 22.04. w berlińskim Quentin Auktionhaus będzie, z nr. 38, olej Jerzego Kossaka „Napad wilków na sanie” (1944) z ceną wywoławczą 500 €.

25 kwietnia, w stolicy Belgii, w Brukseli odbędą się dwie imprezy. W Galerie Moderne na aukcji katalogowej, z nr. 283, ponownie zostanie wystawiony Erwina Maćkowiaka „Biały koń”, duży olej, z ceną 300-400 €. A w domu Vanderkindere, z nr. 42 Zygmunta Dobrzyckiego „Postacie fantastyczne” (1943, olej) z ceną 600-800 €.

Ostatnią sprzedaż znalazłem w Berlinie w domu Lehr Kunstauktionen, gdzie 29.04. będą prace dwóch artystów - z nr. 123 Edwarda Dwurnika, „Czuma II” (1989, akryl) z ceną wywoławczą 2000 € oraz z nr. 309 Zbigniewa Libery „Obóz koncentracyjny z klocków LEGO”. Jest to teka 11 fotografii (1996, egz. 7/12) z ceną wywoławczą 6000 €.

Zbigniew Libera, Obóz koncentracyjny z klocków LEGO

Tym razem sprawdziły się moje oczekiwania i znalazła się spora liczba sprzedaży, organizowanych przez rozmaite domy na wielu kontynentach. Mają więc czytelnicy wgląd czym handluje światowy rynek i na ile polscy, z pochodzenia, malarze, rzeźbiarze i graficy są na tym rynku obecni. Kończąc składam wszystkim życzenia wszystkiego dobrego i by taka wspaniała i ciepła pogoda, jak obecnie, utrzymała się co najmniej do Wielkanocy.