Abstrakcja - Figuracja. Polskie malarstwo współczesne
Dwa, zdawać by się mogło, przeciwstawne nurty malarstwa współczesnego przeplatają się ze sobą nie tylko na na przestrzeni czasu i zmian pokoleniowych. Malarstwo wielu najwybitniejszych twórców rozpięte jest pomiędzy abstrakcją a figuracją.
W dążeniu do swobody formalnej i pełni środków wyrazu malarze przemieszczają się swobodnie pomiędzy obrazowaniem figuratywnym a abstrakcyjnym, nie gubiąc po drodze własnego stylu i odrębności, będąc rozpoznawalnymi w obu tych odmiennych obszarach formalnych. Postawę taką reprezentowali Nowosielski, Damasiewicz, Fangor, Kujawski. Byli i są, też twórcy jednoznacznie kojarzeni z jednym tylko nurtem i to zarówno ci, którzy opowiedzieli się po stronie abstrakcji jak, Gierowski, Pamuła i Stażewski czy też figuracji jak Maciejowski.
Witold Damasiewicz jeden najbardziej intrygujących malarzy krakowskich, urodził się w 1919 r w Wadowicach, zmarł w 1996 r w Krakowie. Jak na syna profesora języków klasycznych przystało, uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Wadowicach. Do jego szkolnych kolegów zaliczał się Karol Wojtyła. Wspominając młodość Damasiewicz mówił, że był dzieckiem tych dwudziestu lat wolności, rósł w atmosferze odzyskanej państwowości w barwnym, wielokulturowym środowisku małego, aczkolwiek kulturalnego miasteczka, w poczuciu wolności i harmonii oraz mocnej, opartej na znajomości klasycznych autorów łacińskich i greckich, przynależności do kultury śródziemnomorskiej w jej antycznych korzeniach. Przed wybuchem wojny zdążył jeszce rozpocząć studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, ukończone dopiero po wojnie w 1948 roku. Po wojnie podjął też studia na krakowskiej ASP w pracowni malarstwa Zbigniewa Pronaszki oraz, kurs malarstwa ściennego u Wacława Taranczewskiego. Należał do pokolenia, które po brutalnych doświadczeniach wojny i okupacji nie mogło już odnaleźć środków wyrazu dla swojej twórczości w dekoracyjnej i estetyzującej tradycji koloryzmu, do której nawiązywali profesorowie Akademii. Damasiewicz już w trakcie studiów nie chciał zamknąc się w obowiązującym nurcie i podobnie jak Andrzej Wajda i Jan Tarasin idąc za inspiracją Andrzeja Wróblewskiego, stał się członkiem Grupy Samokształceniowej, zrzeszającej studentów poszukujących nowoczesnego, plastycznego języka zdolnego wyrazić ich przeżycia. W konsekwencji w 1955 wziął udział w wystawie "Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi" w warszawskim Arsenale. Po studiach przez jakiś czas pracował na ASP w Krakowie, a następnie trzydzieści lat, aż do emerytury uczył malarstwa w Państwowym Liceum Plastycznym w Krakowie.
Nie udzielał się na forum "życia artystycznego", tworzył w cieniu własnej pracowni, odporny na mody i nowinki artystyczne stworzył własny, niepowtarzalny sposób obrazowania, pomiędzy abstrakcją a figuracją. Jego prace odznaczają się bogactwem form, perfekcją i zarazem odwagą rozwiązań kolorystycznych oraz szczególnym sposobem operowania światłem, emanującym z wnętrza obrazu. Podstawę jego malarstwa stanowi kolor budujący formę i precyzyjna, przemyślana w każdym szczególe kompozycja. Pomimo tego, że nie uczynił nic aby budować tak zwaną karierę artystyczną, w 1978 roku został wyróżniony Nagrodą im. Jana Cybisa, a w latach 90-tych jego obrazy zyskały uznanie na wystawach w Cork Arts Society (Cork - Irlandia), Rebeca Hossak Gallery (Londyn), i na ostatniej za jego życia, dużej retrospektywnej wystawie w Pałacu Sztuki w Krakowie. Nadal jednak ogromny dorobek artystyczny malarza, znany koneserom sztuki, czeka na uwagę szerszej publiczności.
Wojciech Fangor międzynarodowej sławy twórca awangardowy, przez wiele lat działający zagranicą. Urodził się w 1922 w Warszawie. Uczył się u Tadeusza Pruszkowskiego i Felicjana Szczęsnego Kowarskiego. po wojnie studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, którą ukończył w 1946 roku. Związany był z warszawskim Klubem Młodych Artystów i Naukowców, uczestniczył w Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w roku 1950. W okresie socrealizmu tworzył w konwencji realizmu XIX w. Początkowo próbował znaleźć własną formułę realizmu socjalistycznego (Matka Koreanka, 1951). Do 1955 brał udział w oficjalnym życiu artystycznym PRL.
Zniechęcony do socrealizmu zwrócił się w stronę plakatu i grafiki. Po roku 1957 poświęcił się malarstwu abstrakcyjnemu o charakterze wizualistycznym. Jest awangardowym malarzem, grafikiem rzeźbiarzem i architektem wnętrz. W 1958 w Warszawie wykonał prekursorską wobec environments kompozycję przestrzenną, przy użyciu swoich obrazów (wystawa Studium przestrzeni, wspólnie z S. Zamecznikiem). Wtedy też zaczął malować pulsujące barwami abstrakcyjne obrazy, dające wrażenie ruchu. Na początku lat 60-tych wyjechał za granicę i w 1966 zamieszkał na stałe w USA, gdzie eksperymenty abstrakcjonisty łączył z bliskim hiperrealizmowi malarstwem figuratywnym. W latach 1966-1983 wykładał na Uniwersytecie w Madison, a w okresie 1967-1968 na Uniwersytecie Harvarda. W 1978 roku otrzymał Nagrodę Fundacji im. A.Jurzykowskiego. Od lat 70. tworzył skomplikowane kompozycje optyczne (układy diagonalne), by w połowie dekady powrócić do malarstwa figuratywnego (studia przestrzenne wnętrz, prace typu "obraz w obrazie"). W cyklu z lat 80. wykorzystał efekty wizualne charakterystyczne dla przekazu telewizyjnego. W roku 1999 powrócił do kraju. Mieszka i tworzy w Błędowie, w połowie drogi między Warszawą a Radomiem.
Stefan Gierowski, wybitny przedstawiciel współczesnej awangardy malarskiej, określany mianem klasyka polskiej nowoczesności. Urodził się w 1925 w Częstochowie. Studiował Historię Sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, pod kierunkiem Wojsława Mole (dyplom w 1948) oraz w latach 1944-1948 malarstwo na krakowskiej ASP w pracowniach Karola Frycza i Zbigniewa Pronaszki. w 1949 roku przeniósł się do Warszawy. Brał udział m.in. w Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki "Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi" w warszawskim Arsenale w 1955 roku. W latach 1956-1961 prowadził wraz z Marianem Boguszem warszawską Galerię Sztuki Nowoczesnej "Krzywe Koło", gdzie w latach 1957 i 1959 miał wystawy indywidualne. Od 1961 roku był wykładowcą na Wydziale Malarstwa warszawskiej ASP, a od 1986 profesorem tej uczelni. W 1983 Senat Akademii wybrał go na Rektora, lecz ówczesne władze nie zatwierdziły wyboru. W latach osiemdziesiątych związany z kręgiem "kultury niezależnej". W 1996 odszedł na emeryturę. Otrzymał: Nagrodę im. Jana Cybisa za rok 1980, wyróżnienie na First Triennale India w 1968, Nagrodę Komitetu Kultury Niezależnej "Solidarność" w 1989 roku za cykl Malowanie 10 Przykazań - Dekalog, oraz Nagrodę Kolekcjonerów im. Doktora Lecha Siudy.
Malarz i rysownik zainteresowany od 1957 abstrakcją geometryczną operującą kolorem i fakturą, przekładającą na język malarski doświadczenia z zakresu fizyki pól magnetycznych. Maluje obrazy, w których w różnych relacjach wiąże problemy materii, światła i przestrzeni; posługuje się głównie płaszczyzną, linią, kolorem, fakturą; kolejne okresy twórczości są dążeniem ku maksymalnej redukcji form i uniwersalnej metafory. W latach 60. eksponował w obrazach efekty walorowe. Od lat 70. w większym stopniu zajął się wzajemnym oddziaływaniem pól barwnych. W latach 80-tych artysta podjął poszukiwania form i układów kompozycyjnych, które mogłyby stać się plastycznym ekwiwalentem pojęć werbalnych - cykl "Malowanie Dziesięciorga Przykazań" z 1986 r.
Tadeusz Kantor reżyser, twórca happeningów, malarz, scenograf, pisarz, teoretyk sztuki, aktor we własnych przedstawieniach, wykładowca krakowskiej ASP, jeden z najsławniejszych nowatorskich polskich artystów XX w. Urodził się w 1915 r w Wielopolu Skrzyńskim k. Tarnowa, zmarł w 1990 r w Krakowie. Studiował w krakowskiej ASP w latach 1934-39, początkowo u Władysława Jarockiego i Józefa Pieńkowskiego, a od 1937 pod kierunkiem Karola Frycza. W czasie okupacji w 1942 założył konspiracyjny "Teatr podziemny", wokół którego koncentrowało się życie artystyczne Krakowa. Teatr ten po wojnie, pod nazwą "Cricot 2", kontynuował tradycje teatru plastyków "Cricot" założonego przez Józefa Jaremę. Współtworzył Grupę Młodych Plastyków - 1945, a następnie II Grupę Krakowską - 1957. Współorganizator I Wystawy Sztuki Nowoczesnej - Kraków 1948. Uprawiał malarstwo, był reżyserem teatralnym, scenografem, organizatorem pierwszych w Polsce happeningów, autorem manifestów artystycznych, otwartym na poszukiwania światowej awangardy artystycznej oraz twórczej adaptacji i asymilacji jej osiągnięć. Jako malarz pełnił rolę medium, przetwarzającego artystyczne impulsy napływające do Polski z zachodniej Europy, już od momentu, kiedy w 1947 roku odwiedził Paryż.
Jego twórczość malarska jest ogromnie zróżnicowana i podlegająca czasowym ewolucjom: początkowo utrzymana w nurcie figuratywnym, później metaforyczna o oszczędnej kolorystyce, w drugiej połowie lat 50-tych wpisała się w nurt informelu. W latach następnych Kantor zaprezentował w krakowskiej galerii Krzysztofory Wystawę Popularną - zbiór setek przedmiotów, dokumentów, rysunków jako środków environment i po części własnego dorobku. Z przedmiotów tworzył asamblaże i ambalaże - prace, w których aplikowane na płótnie zniszczone przedmioty ( koperty, torby, parasole) przeistaczały obraz w relief. W latach 70-tych i 80-tych kompozycje malarskie /cykle/ miały ścisły związek z teatralną twórczością artysty - seria kompozycji "Umarła klasa" pod tytułem tożsamym z nazwą spektaklu teatralnego. Do malarstwa powrócił pod koniec życia, tworzył kompozycje z samotną, wyeksponowaną jednostką uchwyconą w pozie gestu. Aranżował szereg działań parateatralnych, happeningi: Linia podziału, Galeria Krzysztofory, 1966, Panoramiczny happening morski, Osieki 1967, List, warszawska Galeria Foksal, 1968, Lekcja anatomii wg Rembrandta, norymberska Kunsthalle, 1968, galeria Foksal, 1969. Uprawiał również sztukę konceptualną - Wielkie krzesło, zaprojektowane w 1970 roku. Jako jeden z pierwszych polskich artystów interesował najnowszymi światowymi nurtami sztuki. Największymi osiągnięciami tego wszechstronnego artysty są jednak realizacje teatralne - odwołujące się do własnej biografii, oparte na osobistych wspomnieniach - Teatr Śmierci: Umarła klasa, 1975, Gdzie są niegdysiejsze śniegi? 1979, Wielopole, Wielopole, 1980, Niech sczezną artyści, 1985, Nigdy już tu nie powrócę, 1988, Dziś są moje urodziny, 1991. Spektakle te odnoszące się do złożonej polsko-żydowskiej historii i ikonografii, oraz dramatu II wojny światowej, przyniosły Kantorowi międzynarodową sławę. Działania teatralne stanowiące autorską wizję zamykały w niezwykle plastycznej formie głęboko osobisty, emocjonalny przekaz, wiele z nich weszło do historii światowego teatru. Kantor był jedną z najważniejszych postaci życia artystycznego w Krakowie oraz niekwestionowanym liderem Grupy Krakowskiej, do chwili śmierci (tuż przed premierą ostatniego spektaklu - Dziś są moje urodziny) odgrywał dominującą, opiniotwórczą rolę. Artysta wybitny, zaliczany przez krytykę światową do współtwórców Sztuki XX wieku.
Jerzy Kujawski artysta przez większość życia mieszkający i tworzący w Paryżu. Urodził się 28 kwietnia 1921 w Ostrowie Wielkopolskim zmarł w zmarł w 1998 w Paryżu. Wysiedlony wraz z rodzicami z Wielkopolski, okres wojny spędził mieszkając na zmianę w Krakowie i Warszawie. W Warszawie przyjaźnił się z Marianem Boguszem, w Krakowie z całym kręgiem, wówczas młodych artystów, wśród których był Tadeusz Kantor, Tadeusz Brzozowski i Jerzy Nowosielski. Tworzył pierwszy teatr podziemny, który prowadził później Kantor. Już wówczas uchodził za zwolennika surrealizmu. W 1945 roku, po powstaniu warszawskim wyjechał na stałe do Paryża. Szybko nawiązał kontakty z paryską awangardą, a od przyjazdu z Nowego Jorku André Bretona, znalazł się wśród jego współtowarzyszy. W 1947 roku wystawiał na słynnej, międzynarodowej, wystawie surrealizmu w Galerii Maeght w Paryżu. Odtąd przyjaźnił się z surrealistycznymi poetami Yves Bonnefoy i współpracował z Ivan Gollem, nieco później z Michel Butorem. Sztuka Kujawskiego drugiej połowy lat 40., to surrealistyczne malarstwo, grafika i rysunek rozgrywające się na granicy realności i snu, pełne zaskakujących organicznych form i wyobrażeniowych figur. W całej twórczości Kujawskiego tradycja surrealistyczna odgrywała wielką rolę, mimo że bezpośrednie kontakty z Bretonem z biegiem czasu osłabły. Od końca 1949 roku, aż po drugą połowę lat 50., Kujawski był twórcą malarstwa abstrakcyjnego zwanego "informel" (w Polsce częściej nazywano je abstrakcją liryczną lub taszyzmem czyli sztuką barwnych plam). Kujawski należał obok Hansa Hartunga, Pierre Soulage i Roberta Matty do pierwszego pokolenia artystów reprezentujących ten kierunek na świecie. Wielu artystów w Polsce od niego dowiedziało się o ekspresyjnym malarstwie abstrakcyjnym. Kujawski utrzymywał bliskie kontakty z polskimi artystami, na międzynarodowych wystawach pokazywał swoje prace jako Polak mieszkający we Francji. Spotykał się często z Kantorem, Brzozowskim, Boguszem, Alfredem Lenicą, Jerzym Skarżyńskim a w Paryżu przyjaźnił się z Toporem, Aliną Szapocznikow i Romanem Cieślewiczem. W 1957 roku miał w Polsce pierwszą wystawę indywidualną w Galerii Krzywego Koła na Starym Mieście w Warszawie.
Początek lat 60. w sztuce Kujawskiego to zainteresowanie przede wszystkim malarstwem materii. W tym czasie był przejściowo związany z twórcami grupy "Cobra" oraz międzynarodowym ruchem awangardy skupionym wokół Edourda Jaguera zwanym "Phases" ("Fazy"). Eksponował swoje prace w wielu krajach. Pierwsze wystawy indywidualne w paryskich galeriach przyniosły mu spory rozgłos. W prasie znalazło się wiele pozytywnych opinii, a jego obrazy trafiły do prywatnych i publicznych kolekcji na całym świecie. W drugiej połowie lat 60. nastąpił gwałtowny zwrot w jego sztuce. Zbliżył się do kręgu krytyków, poetów i malarzy skupionych wokół czasopisma "Opus International" i jego redaktora Jean-Clarence Lambert. Porzucił abstrakcję i ponownie nawiązał do surrealistycznej wyobraźni, ale przetworzonej w kontekście współczesnego świata. Powrócił do figuracji. Inspirował się współczesnym otoczeniem i kliszami zaczerpniętymi z kultury masowej. Coraz częściej sięgał po monotypię, kalkomanię i serigrafię. W obrazach zagęściła się też surrealistyczna poetyka pokawałkowanego ciała i erotycznych obsesji. Formy coraz bardziej efemeryczne nabrały przeźroczystości muślinowej materii. Począwszy od lat 70. Kujawski żył samotnie, zerwał kontakty środowiskowe, odmawiał wystaw, tworzył dla siebie i najbliższych przyjaciół unikając rozgłosu. Na początku 2006 roku odbyła się, w Muzeum Narodowym w Poznaniu, retrospektywna wystawa Jerzego Kujawskiego Maranatha, a kolejna w maju 2006 w warszawskiej Zachęcie. Większość dzieł tego artysty znajduje się w Centrum Pompidou w Paryżu, w muzeach sztuki współczesnej w Paryżu, Łodzi i Darmstadt oraz w zbiorach prywatnych.
Marcin Maciejowski urodził się w 1974 w Babicach k. Chrzanowa. Studiował w latach 1996-2001 na Wydziale Grafiki krakowskiej ASP (dyplom w pracowni plakatu Piotra Kuncego). Członek nieistniejącej już krakowskiej grupy Ładnie związanej z Galerią "Zderzak". Miał 5 wystaw indywidualnych m.in. galeria Zderzak - Kraków 2000, 2001. Brał udział w ponad 10 wystawach zbiorowych m.in.: CSW Zamek Ujazdowski - Warszawa 2000, galeria Manhattan - Łódź, Arsenał - Białystok 2001, PopElita -Bunkier Sztuki - Kraków 2001. Marcin Maciejowski należy do najciekawszych i najbardziej uznanych malarzy młodej generacji. W roku 2003 został laureatem nagrody Paszportu Polityki „za dowcip oraz nowatorskie wykorzystanie stylistyki mediów reklamy do opisu współczesnych obyczajów polskich". W epoce kryzysu narodowych symboli i znaków, na fali przemian w latach 90. postawił niezwykle dociekliwą i sugestywną diagnozę społeczeństwa posttotalitarnego, podejmuje aktualne tematy polityczne, społeczne, medialne, zjawiska popkultury, przyjmując postawę zdystansowanego, obdarzonego dużym poczuciem humoru komentatora. Wiosną 2010 roku dużym wydarzeniem stała się jego wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Z jednej strony dyskursywny charakter malarstwa Maciejowskiego nawiązuje obficie do niepretensjonalnej kultury popu i napawającego zarówno śmiechem jak i strachem lecz lekkiego w konsumpcji świata komiksu, z drugiej strony odznacza się zadziwiającą warsztatową pewnością techniki malarskiej i siłą oddziaływania płynącą z zamierzonej, charakterystycznej stylizacji środków wyrazu. Artysta przyporządkowuje na potrzeby własnego malarstwa nie tylko kody emocjonalne takich mass mediow jak film, fotografia, internet i graficzny design, ale sięga coraz częściej także po wzorce i klisze kultury wizualnej z tradycyjnego i awangardowego malarstwa.
Jerzy Nowosielski znakomity malarz i teolog prawosławny, niezwykła indywidualność w polskiej sztuce współczesnej. Urodził się w 1923 w Krakowie w rodzinie o wyznaniu unickim i został wychowany w tradycji prawosławnej. Zaowocowało to chęcią wstąpienia do klasztoru prawosławnego w 1942 roku. W Ławrze Św. Jana Chrzciciela pod Lwowem przebywał około roku. Pobyt ten miał mieć ogromny wpływ na przyszłego artystę, ponieważ studiował tam technikę, kompozycję i historię sztuki ikonopisów, namalował też pierwsze własne ikony. W 1940 rozpoczął studia w krakowskiej Kunstgewerbeschule w pracowni Stanisława Kamockiego, kontynuował je po wojnie w latach 1945-1947 w krakowskiej ASP u Eugeniusza Eibischa. Dyplom uzyskał w 1961 roku w łódzkiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Należał w latach 1945-1949 do Grupy Młodych Plastyków, w latach 1957-1958 do łódzkiej Grupy "Piąte Koło", a od 1957 roku związany był z reaktywowaną Grupą krakowską. Wykładał w PWSSP w Łodzi, w 1962 roku został profesorem krakowskiej ASP, gdzie prowadził pracownię w latach 1976-1992. Brał udział m.in. w Biennale w Wenecji w 1956, Biennale w Sao Paulo w 1959. Został laureatem nagród m.in.: im. Jana Cybisa (1985), Fundacji Kultury Polskiej (1995), im. Witolda Wojtkiewicza.
W drugiej połowie lat 50. wytworzył swój indywidualny styl wywodzący się z fascynacji ikoną a zarazem będący nowoczesną syntezą formy, aż po abstrakcję. Pozostając w centrum najbardziej twórczego środowiska w Polsce lat 60., zajmował pozycję osobną, jego sztuka nie nie uległa większym zmianom stylistycznym, a jego styl pozostaje łatwo rozpoznawalny. Nowosielski realizuje się jako malarz, rysownik, scenograf, twórca kompozycji figuralnych, martwych natur, aktów, pejzaży. Osobną, ważną część jego twórczości stanowią realizacje polichromi w obiektach sakralnych oraz ikony, w których łączy elementy nowoczesne z tradycją sztuki prawosławnej. Jego niepowtarzalny styl charakteryzuje się stosowaniem płaskiego układu barwnych plam obwiedzionych czystą linią konturu i syntetyzującym widzeniem codzienności; ikoniczność jego malarstwa o tematyce sakralnej polega na przywołaniu mistyki ruskich lub bizantyjskich ikon oraz na geometrycznych podziałach wyodrębniających centrum i pobocze kompozycji. Namalował polichromie w kościołach (m.in. w kościele św. Ducha w Nowych Tychach, kościele w Wesołej koło Warszawy, cerkwi w Lourdes we Francji) oraz ikonostasy (np. w cerkwi Zaśnięcia Matki Bożej w Krakowie; Kraków-Azory, w kościele Św. Ducha w Tychach), ikonostas cerkwi prawosławnej w Krakowie. Jest autorem tekstów teoretycznych na temat ikony prawosławnej i malarstwa nowoczesnego zebranych m.in. w 1991 roku w tomie Inność Prawosławia.Jego prace znajdują się w licznych zbiorach muzealnych w Polsce i w kolekcjach prywatnych (USA, Kanada, Francja, Niemcy).
Jan Pamuła malarz i twórca grafiki komputerowej. Urodził się w 1944 w Spytkowicach koło Wadowic. W 1968 uzyskał dyplom krakowskiej ASP, gdzie studiował pod kierunkiem: malarstwo H. Rudzkiej-Cybisowej, K. Strzednickiego (litografia), M. Wejmana (wklęsłodruk). Studiował również w paryskiej Ecole Nationale des Beaux Arts oraz w Central School of Art and Design w Londynie. Rektor i profesor ASP w Krakowie, prowadzi pracownię działań wizualnych na Wydziale Form Przemysłowych. Od 1982 roku jest członkiem II Grupy Krakowskiej.
Na studiach i zaraz po ich ukończeniu tworzył figuratywne obrazy symboliczne, następnie poprzez destrukcję formy przedstawiającej zbliżył się około 1970 do abstrakcji geometrycznej, którą uprawia do dzisiaj. Pierwsze rysunki komputerowe powstały w 1980 i stanowiły punkt wyjścia do malowanych później obrazów. Obrazy Pamuły budowane są według konsekwentnie przestrzeganej zasady dzielenia płótna na cztery lub trzy części, przy założeniu że żaden moduł nie powtórzy się. Komputer umożliwia precyzję obliczeń, a zmienność parametrów wyjściowych: skali, ilości podziałów, kolorystyki, proporcji elementów względem siebie, daje ogromną liczbę możliwych rozwiązań. Pamuła jest także autorem przestrzennych Układów wieloelementowych, osią kompozycji jest tu łuk wokół, którego grupują się zróżnicowane kolorystycznie elementy. Sztukę tego artysty cechuje nadzwyczajnie uporządkowana forma i dźwięczny czysty kolor, wyrafinowana prostota rozwiązań. Jego dzieła wystawiane były, między innymi w krakowskiej Galerii Krzysztofory (1981), Galerii 72 w Chełmie (1986/87), Galerii Starmach w Krakowie (1997).
Henryk Stażewski jeden z najważniejszych twórców polskiej awangardy oraz teoretyk sztuki. Urodził się w 1894 r w Warszawie, zmarł w 1988 tamże. Studiował w warszawskiej SSP pod kierunkiem Stanisława Lentza (1914-1919), studia kontynuował w latach 1924-1927 we Francji, Włoszech, Niemczech, Austrii i Holandii. Debiutował na wystawie grupy formistów. Był jednym z inicjatorów nurtu konstruktywistycznego w polskim malarstwie, współzałożycielem Grupy "Blok" i jej czasopisma. W latach 1926-1928 brał udział w pracach Grupy "Preasens" (a później od 1929 Grupy "a.r.") aż do chwili przekształcenia jej w organizację pod nazwą "Plastycy Nowocześni". Ściśle związał się z międzynarodowymi grupami artystycznymi działającymi w Paryżu - "Cercle et Carre", "Abstraction-Creation" oraz Międzynarodowym Stowarzyszeniem Sztuk Plastycznych (AIAP) przy UNESCO. Wystawiał zarówno w Polsce jak i zagranicą. Współredagował pismo "L`art. Contemporain - Sztuka Współczesna". Zajmował się publicystyką i teorią sztuki. Był jednym z twórców Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej w Łodzi, otwartej dla publiczności w 1931 r. Po wojnie związał się z Galerią Krzywe Koło w Warszawie. Był inicjatorem powołania do życia Galerii Foksal w 1955 roku.
Uprawiał malarstwo sztalugowe. Był jednym z pierwszych polskich twórców abstrakcji geometrycznej, interesował się również malarstwem przedstawiającym. W połowie lat pięćdziesiątych powrócił do abstrakcji, tworząc serie reliefów ściennych. Zajmował się sztuką użytkową, projektował wnętrza, realizował scenografię, uprawiał grafikę użytkową. W 1933 roku założył Koło Artystów Grafików Reklamowych. W twórczości artysty odnależć można wpływy kolejnych nurtów awangardy XX w - od kubizujących prac przez konstruktywizm do abstrakcji geometrycznej. Przez ponad 20 lat tworzył reliefy, zarzucając prace malarskie. Twórca "białych obrazów" - pustych płaszczyzn z ledwie zaznaczonymi liniami. Artysta uznany przez międzynarodową krytykę za jednego z ważniejszych twórców sztuki XX wieku.
Powrót
W dążeniu do swobody formalnej i pełni środków wyrazu malarze przemieszczają się swobodnie pomiędzy obrazowaniem figuratywnym a abstrakcyjnym, nie gubiąc po drodze własnego stylu i odrębności, będąc rozpoznawalnymi w obu tych odmiennych obszarach formalnych. Postawę taką reprezentowali Nowosielski, Damasiewicz, Fangor, Kujawski. Byli i są, też twórcy jednoznacznie kojarzeni z jednym tylko nurtem i to zarówno ci, którzy opowiedzieli się po stronie abstrakcji jak, Gierowski, Pamuła i Stażewski czy też figuracji jak Maciejowski.
Witold Damasiewicz jeden najbardziej intrygujących malarzy krakowskich, urodził się w 1919 r w Wadowicach, zmarł w 1996 r w Krakowie. Jak na syna profesora języków klasycznych przystało, uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Wadowicach. Do jego szkolnych kolegów zaliczał się Karol Wojtyła. Wspominając młodość Damasiewicz mówił, że był dzieckiem tych dwudziestu lat wolności, rósł w atmosferze odzyskanej państwowości w barwnym, wielokulturowym środowisku małego, aczkolwiek kulturalnego miasteczka, w poczuciu wolności i harmonii oraz mocnej, opartej na znajomości klasycznych autorów łacińskich i greckich, przynależności do kultury śródziemnomorskiej w jej antycznych korzeniach. Przed wybuchem wojny zdążył jeszce rozpocząć studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, ukończone dopiero po wojnie w 1948 roku. Po wojnie podjął też studia na krakowskiej ASP w pracowni malarstwa Zbigniewa Pronaszki oraz, kurs malarstwa ściennego u Wacława Taranczewskiego. Należał do pokolenia, które po brutalnych doświadczeniach wojny i okupacji nie mogło już odnaleźć środków wyrazu dla swojej twórczości w dekoracyjnej i estetyzującej tradycji koloryzmu, do której nawiązywali profesorowie Akademii. Damasiewicz już w trakcie studiów nie chciał zamknąc się w obowiązującym nurcie i podobnie jak Andrzej Wajda i Jan Tarasin idąc za inspiracją Andrzeja Wróblewskiego, stał się członkiem Grupy Samokształceniowej, zrzeszającej studentów poszukujących nowoczesnego, plastycznego języka zdolnego wyrazić ich przeżycia. W konsekwencji w 1955 wziął udział w wystawie "Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi" w warszawskim Arsenale. Po studiach przez jakiś czas pracował na ASP w Krakowie, a następnie trzydzieści lat, aż do emerytury uczył malarstwa w Państwowym Liceum Plastycznym w Krakowie.
Nie udzielał się na forum "życia artystycznego", tworzył w cieniu własnej pracowni, odporny na mody i nowinki artystyczne stworzył własny, niepowtarzalny sposób obrazowania, pomiędzy abstrakcją a figuracją. Jego prace odznaczają się bogactwem form, perfekcją i zarazem odwagą rozwiązań kolorystycznych oraz szczególnym sposobem operowania światłem, emanującym z wnętrza obrazu. Podstawę jego malarstwa stanowi kolor budujący formę i precyzyjna, przemyślana w każdym szczególe kompozycja. Pomimo tego, że nie uczynił nic aby budować tak zwaną karierę artystyczną, w 1978 roku został wyróżniony Nagrodą im. Jana Cybisa, a w latach 90-tych jego obrazy zyskały uznanie na wystawach w Cork Arts Society (Cork - Irlandia), Rebeca Hossak Gallery (Londyn), i na ostatniej za jego życia, dużej retrospektywnej wystawie w Pałacu Sztuki w Krakowie. Nadal jednak ogromny dorobek artystyczny malarza, znany koneserom sztuki, czeka na uwagę szerszej publiczności.
Wojciech Fangor międzynarodowej sławy twórca awangardowy, przez wiele lat działający zagranicą. Urodził się w 1922 w Warszawie. Uczył się u Tadeusza Pruszkowskiego i Felicjana Szczęsnego Kowarskiego. po wojnie studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, którą ukończył w 1946 roku. Związany był z warszawskim Klubem Młodych Artystów i Naukowców, uczestniczył w Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w roku 1950. W okresie socrealizmu tworzył w konwencji realizmu XIX w. Początkowo próbował znaleźć własną formułę realizmu socjalistycznego (Matka Koreanka, 1951). Do 1955 brał udział w oficjalnym życiu artystycznym PRL.
Zniechęcony do socrealizmu zwrócił się w stronę plakatu i grafiki. Po roku 1957 poświęcił się malarstwu abstrakcyjnemu o charakterze wizualistycznym. Jest awangardowym malarzem, grafikiem rzeźbiarzem i architektem wnętrz. W 1958 w Warszawie wykonał prekursorską wobec environments kompozycję przestrzenną, przy użyciu swoich obrazów (wystawa Studium przestrzeni, wspólnie z S. Zamecznikiem). Wtedy też zaczął malować pulsujące barwami abstrakcyjne obrazy, dające wrażenie ruchu. Na początku lat 60-tych wyjechał za granicę i w 1966 zamieszkał na stałe w USA, gdzie eksperymenty abstrakcjonisty łączył z bliskim hiperrealizmowi malarstwem figuratywnym. W latach 1966-1983 wykładał na Uniwersytecie w Madison, a w okresie 1967-1968 na Uniwersytecie Harvarda. W 1978 roku otrzymał Nagrodę Fundacji im. A.Jurzykowskiego. Od lat 70. tworzył skomplikowane kompozycje optyczne (układy diagonalne), by w połowie dekady powrócić do malarstwa figuratywnego (studia przestrzenne wnętrz, prace typu "obraz w obrazie"). W cyklu z lat 80. wykorzystał efekty wizualne charakterystyczne dla przekazu telewizyjnego. W roku 1999 powrócił do kraju. Mieszka i tworzy w Błędowie, w połowie drogi między Warszawą a Radomiem.
Stefan Gierowski, wybitny przedstawiciel współczesnej awangardy malarskiej, określany mianem klasyka polskiej nowoczesności. Urodził się w 1925 w Częstochowie. Studiował Historię Sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, pod kierunkiem Wojsława Mole (dyplom w 1948) oraz w latach 1944-1948 malarstwo na krakowskiej ASP w pracowniach Karola Frycza i Zbigniewa Pronaszki. w 1949 roku przeniósł się do Warszawy. Brał udział m.in. w Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki "Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi" w warszawskim Arsenale w 1955 roku. W latach 1956-1961 prowadził wraz z Marianem Boguszem warszawską Galerię Sztuki Nowoczesnej "Krzywe Koło", gdzie w latach 1957 i 1959 miał wystawy indywidualne. Od 1961 roku był wykładowcą na Wydziale Malarstwa warszawskiej ASP, a od 1986 profesorem tej uczelni. W 1983 Senat Akademii wybrał go na Rektora, lecz ówczesne władze nie zatwierdziły wyboru. W latach osiemdziesiątych związany z kręgiem "kultury niezależnej". W 1996 odszedł na emeryturę. Otrzymał: Nagrodę im. Jana Cybisa za rok 1980, wyróżnienie na First Triennale India w 1968, Nagrodę Komitetu Kultury Niezależnej "Solidarność" w 1989 roku za cykl Malowanie 10 Przykazań - Dekalog, oraz Nagrodę Kolekcjonerów im. Doktora Lecha Siudy.
Malarz i rysownik zainteresowany od 1957 abstrakcją geometryczną operującą kolorem i fakturą, przekładającą na język malarski doświadczenia z zakresu fizyki pól magnetycznych. Maluje obrazy, w których w różnych relacjach wiąże problemy materii, światła i przestrzeni; posługuje się głównie płaszczyzną, linią, kolorem, fakturą; kolejne okresy twórczości są dążeniem ku maksymalnej redukcji form i uniwersalnej metafory. W latach 60. eksponował w obrazach efekty walorowe. Od lat 70. w większym stopniu zajął się wzajemnym oddziaływaniem pól barwnych. W latach 80-tych artysta podjął poszukiwania form i układów kompozycyjnych, które mogłyby stać się plastycznym ekwiwalentem pojęć werbalnych - cykl "Malowanie Dziesięciorga Przykazań" z 1986 r.
Tadeusz Kantor reżyser, twórca happeningów, malarz, scenograf, pisarz, teoretyk sztuki, aktor we własnych przedstawieniach, wykładowca krakowskiej ASP, jeden z najsławniejszych nowatorskich polskich artystów XX w. Urodził się w 1915 r w Wielopolu Skrzyńskim k. Tarnowa, zmarł w 1990 r w Krakowie. Studiował w krakowskiej ASP w latach 1934-39, początkowo u Władysława Jarockiego i Józefa Pieńkowskiego, a od 1937 pod kierunkiem Karola Frycza. W czasie okupacji w 1942 założył konspiracyjny "Teatr podziemny", wokół którego koncentrowało się życie artystyczne Krakowa. Teatr ten po wojnie, pod nazwą "Cricot 2", kontynuował tradycje teatru plastyków "Cricot" założonego przez Józefa Jaremę. Współtworzył Grupę Młodych Plastyków - 1945, a następnie II Grupę Krakowską - 1957. Współorganizator I Wystawy Sztuki Nowoczesnej - Kraków 1948. Uprawiał malarstwo, był reżyserem teatralnym, scenografem, organizatorem pierwszych w Polsce happeningów, autorem manifestów artystycznych, otwartym na poszukiwania światowej awangardy artystycznej oraz twórczej adaptacji i asymilacji jej osiągnięć. Jako malarz pełnił rolę medium, przetwarzającego artystyczne impulsy napływające do Polski z zachodniej Europy, już od momentu, kiedy w 1947 roku odwiedził Paryż.
Jego twórczość malarska jest ogromnie zróżnicowana i podlegająca czasowym ewolucjom: początkowo utrzymana w nurcie figuratywnym, później metaforyczna o oszczędnej kolorystyce, w drugiej połowie lat 50-tych wpisała się w nurt informelu. W latach następnych Kantor zaprezentował w krakowskiej galerii Krzysztofory Wystawę Popularną - zbiór setek przedmiotów, dokumentów, rysunków jako środków environment i po części własnego dorobku. Z przedmiotów tworzył asamblaże i ambalaże - prace, w których aplikowane na płótnie zniszczone przedmioty ( koperty, torby, parasole) przeistaczały obraz w relief. W latach 70-tych i 80-tych kompozycje malarskie /cykle/ miały ścisły związek z teatralną twórczością artysty - seria kompozycji "Umarła klasa" pod tytułem tożsamym z nazwą spektaklu teatralnego. Do malarstwa powrócił pod koniec życia, tworzył kompozycje z samotną, wyeksponowaną jednostką uchwyconą w pozie gestu. Aranżował szereg działań parateatralnych, happeningi: Linia podziału, Galeria Krzysztofory, 1966, Panoramiczny happening morski, Osieki 1967, List, warszawska Galeria Foksal, 1968, Lekcja anatomii wg Rembrandta, norymberska Kunsthalle, 1968, galeria Foksal, 1969. Uprawiał również sztukę konceptualną - Wielkie krzesło, zaprojektowane w 1970 roku. Jako jeden z pierwszych polskich artystów interesował najnowszymi światowymi nurtami sztuki. Największymi osiągnięciami tego wszechstronnego artysty są jednak realizacje teatralne - odwołujące się do własnej biografii, oparte na osobistych wspomnieniach - Teatr Śmierci: Umarła klasa, 1975, Gdzie są niegdysiejsze śniegi? 1979, Wielopole, Wielopole, 1980, Niech sczezną artyści, 1985, Nigdy już tu nie powrócę, 1988, Dziś są moje urodziny, 1991. Spektakle te odnoszące się do złożonej polsko-żydowskiej historii i ikonografii, oraz dramatu II wojny światowej, przyniosły Kantorowi międzynarodową sławę. Działania teatralne stanowiące autorską wizję zamykały w niezwykle plastycznej formie głęboko osobisty, emocjonalny przekaz, wiele z nich weszło do historii światowego teatru. Kantor był jedną z najważniejszych postaci życia artystycznego w Krakowie oraz niekwestionowanym liderem Grupy Krakowskiej, do chwili śmierci (tuż przed premierą ostatniego spektaklu - Dziś są moje urodziny) odgrywał dominującą, opiniotwórczą rolę. Artysta wybitny, zaliczany przez krytykę światową do współtwórców Sztuki XX wieku.
Jerzy Kujawski artysta przez większość życia mieszkający i tworzący w Paryżu. Urodził się 28 kwietnia 1921 w Ostrowie Wielkopolskim zmarł w zmarł w 1998 w Paryżu. Wysiedlony wraz z rodzicami z Wielkopolski, okres wojny spędził mieszkając na zmianę w Krakowie i Warszawie. W Warszawie przyjaźnił się z Marianem Boguszem, w Krakowie z całym kręgiem, wówczas młodych artystów, wśród których był Tadeusz Kantor, Tadeusz Brzozowski i Jerzy Nowosielski. Tworzył pierwszy teatr podziemny, który prowadził później Kantor. Już wówczas uchodził za zwolennika surrealizmu. W 1945 roku, po powstaniu warszawskim wyjechał na stałe do Paryża. Szybko nawiązał kontakty z paryską awangardą, a od przyjazdu z Nowego Jorku André Bretona, znalazł się wśród jego współtowarzyszy. W 1947 roku wystawiał na słynnej, międzynarodowej, wystawie surrealizmu w Galerii Maeght w Paryżu. Odtąd przyjaźnił się z surrealistycznymi poetami Yves Bonnefoy i współpracował z Ivan Gollem, nieco później z Michel Butorem. Sztuka Kujawskiego drugiej połowy lat 40., to surrealistyczne malarstwo, grafika i rysunek rozgrywające się na granicy realności i snu, pełne zaskakujących organicznych form i wyobrażeniowych figur. W całej twórczości Kujawskiego tradycja surrealistyczna odgrywała wielką rolę, mimo że bezpośrednie kontakty z Bretonem z biegiem czasu osłabły. Od końca 1949 roku, aż po drugą połowę lat 50., Kujawski był twórcą malarstwa abstrakcyjnego zwanego "informel" (w Polsce częściej nazywano je abstrakcją liryczną lub taszyzmem czyli sztuką barwnych plam). Kujawski należał obok Hansa Hartunga, Pierre Soulage i Roberta Matty do pierwszego pokolenia artystów reprezentujących ten kierunek na świecie. Wielu artystów w Polsce od niego dowiedziało się o ekspresyjnym malarstwie abstrakcyjnym. Kujawski utrzymywał bliskie kontakty z polskimi artystami, na międzynarodowych wystawach pokazywał swoje prace jako Polak mieszkający we Francji. Spotykał się często z Kantorem, Brzozowskim, Boguszem, Alfredem Lenicą, Jerzym Skarżyńskim a w Paryżu przyjaźnił się z Toporem, Aliną Szapocznikow i Romanem Cieślewiczem. W 1957 roku miał w Polsce pierwszą wystawę indywidualną w Galerii Krzywego Koła na Starym Mieście w Warszawie.
Początek lat 60. w sztuce Kujawskiego to zainteresowanie przede wszystkim malarstwem materii. W tym czasie był przejściowo związany z twórcami grupy "Cobra" oraz międzynarodowym ruchem awangardy skupionym wokół Edourda Jaguera zwanym "Phases" ("Fazy"). Eksponował swoje prace w wielu krajach. Pierwsze wystawy indywidualne w paryskich galeriach przyniosły mu spory rozgłos. W prasie znalazło się wiele pozytywnych opinii, a jego obrazy trafiły do prywatnych i publicznych kolekcji na całym świecie. W drugiej połowie lat 60. nastąpił gwałtowny zwrot w jego sztuce. Zbliżył się do kręgu krytyków, poetów i malarzy skupionych wokół czasopisma "Opus International" i jego redaktora Jean-Clarence Lambert. Porzucił abstrakcję i ponownie nawiązał do surrealistycznej wyobraźni, ale przetworzonej w kontekście współczesnego świata. Powrócił do figuracji. Inspirował się współczesnym otoczeniem i kliszami zaczerpniętymi z kultury masowej. Coraz częściej sięgał po monotypię, kalkomanię i serigrafię. W obrazach zagęściła się też surrealistyczna poetyka pokawałkowanego ciała i erotycznych obsesji. Formy coraz bardziej efemeryczne nabrały przeźroczystości muślinowej materii. Począwszy od lat 70. Kujawski żył samotnie, zerwał kontakty środowiskowe, odmawiał wystaw, tworzył dla siebie i najbliższych przyjaciół unikając rozgłosu. Na początku 2006 roku odbyła się, w Muzeum Narodowym w Poznaniu, retrospektywna wystawa Jerzego Kujawskiego Maranatha, a kolejna w maju 2006 w warszawskiej Zachęcie. Większość dzieł tego artysty znajduje się w Centrum Pompidou w Paryżu, w muzeach sztuki współczesnej w Paryżu, Łodzi i Darmstadt oraz w zbiorach prywatnych.
Marcin Maciejowski urodził się w 1974 w Babicach k. Chrzanowa. Studiował w latach 1996-2001 na Wydziale Grafiki krakowskiej ASP (dyplom w pracowni plakatu Piotra Kuncego). Członek nieistniejącej już krakowskiej grupy Ładnie związanej z Galerią "Zderzak". Miał 5 wystaw indywidualnych m.in. galeria Zderzak - Kraków 2000, 2001. Brał udział w ponad 10 wystawach zbiorowych m.in.: CSW Zamek Ujazdowski - Warszawa 2000, galeria Manhattan - Łódź, Arsenał - Białystok 2001, PopElita -Bunkier Sztuki - Kraków 2001. Marcin Maciejowski należy do najciekawszych i najbardziej uznanych malarzy młodej generacji. W roku 2003 został laureatem nagrody Paszportu Polityki „za dowcip oraz nowatorskie wykorzystanie stylistyki mediów reklamy do opisu współczesnych obyczajów polskich". W epoce kryzysu narodowych symboli i znaków, na fali przemian w latach 90. postawił niezwykle dociekliwą i sugestywną diagnozę społeczeństwa posttotalitarnego, podejmuje aktualne tematy polityczne, społeczne, medialne, zjawiska popkultury, przyjmując postawę zdystansowanego, obdarzonego dużym poczuciem humoru komentatora. Wiosną 2010 roku dużym wydarzeniem stała się jego wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Z jednej strony dyskursywny charakter malarstwa Maciejowskiego nawiązuje obficie do niepretensjonalnej kultury popu i napawającego zarówno śmiechem jak i strachem lecz lekkiego w konsumpcji świata komiksu, z drugiej strony odznacza się zadziwiającą warsztatową pewnością techniki malarskiej i siłą oddziaływania płynącą z zamierzonej, charakterystycznej stylizacji środków wyrazu. Artysta przyporządkowuje na potrzeby własnego malarstwa nie tylko kody emocjonalne takich mass mediow jak film, fotografia, internet i graficzny design, ale sięga coraz częściej także po wzorce i klisze kultury wizualnej z tradycyjnego i awangardowego malarstwa.
Jerzy Nowosielski znakomity malarz i teolog prawosławny, niezwykła indywidualność w polskiej sztuce współczesnej. Urodził się w 1923 w Krakowie w rodzinie o wyznaniu unickim i został wychowany w tradycji prawosławnej. Zaowocowało to chęcią wstąpienia do klasztoru prawosławnego w 1942 roku. W Ławrze Św. Jana Chrzciciela pod Lwowem przebywał około roku. Pobyt ten miał mieć ogromny wpływ na przyszłego artystę, ponieważ studiował tam technikę, kompozycję i historię sztuki ikonopisów, namalował też pierwsze własne ikony. W 1940 rozpoczął studia w krakowskiej Kunstgewerbeschule w pracowni Stanisława Kamockiego, kontynuował je po wojnie w latach 1945-1947 w krakowskiej ASP u Eugeniusza Eibischa. Dyplom uzyskał w 1961 roku w łódzkiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Należał w latach 1945-1949 do Grupy Młodych Plastyków, w latach 1957-1958 do łódzkiej Grupy "Piąte Koło", a od 1957 roku związany był z reaktywowaną Grupą krakowską. Wykładał w PWSSP w Łodzi, w 1962 roku został profesorem krakowskiej ASP, gdzie prowadził pracownię w latach 1976-1992. Brał udział m.in. w Biennale w Wenecji w 1956, Biennale w Sao Paulo w 1959. Został laureatem nagród m.in.: im. Jana Cybisa (1985), Fundacji Kultury Polskiej (1995), im. Witolda Wojtkiewicza.
W drugiej połowie lat 50. wytworzył swój indywidualny styl wywodzący się z fascynacji ikoną a zarazem będący nowoczesną syntezą formy, aż po abstrakcję. Pozostając w centrum najbardziej twórczego środowiska w Polsce lat 60., zajmował pozycję osobną, jego sztuka nie nie uległa większym zmianom stylistycznym, a jego styl pozostaje łatwo rozpoznawalny. Nowosielski realizuje się jako malarz, rysownik, scenograf, twórca kompozycji figuralnych, martwych natur, aktów, pejzaży. Osobną, ważną część jego twórczości stanowią realizacje polichromi w obiektach sakralnych oraz ikony, w których łączy elementy nowoczesne z tradycją sztuki prawosławnej. Jego niepowtarzalny styl charakteryzuje się stosowaniem płaskiego układu barwnych plam obwiedzionych czystą linią konturu i syntetyzującym widzeniem codzienności; ikoniczność jego malarstwa o tematyce sakralnej polega na przywołaniu mistyki ruskich lub bizantyjskich ikon oraz na geometrycznych podziałach wyodrębniających centrum i pobocze kompozycji. Namalował polichromie w kościołach (m.in. w kościele św. Ducha w Nowych Tychach, kościele w Wesołej koło Warszawy, cerkwi w Lourdes we Francji) oraz ikonostasy (np. w cerkwi Zaśnięcia Matki Bożej w Krakowie; Kraków-Azory, w kościele Św. Ducha w Tychach), ikonostas cerkwi prawosławnej w Krakowie. Jest autorem tekstów teoretycznych na temat ikony prawosławnej i malarstwa nowoczesnego zebranych m.in. w 1991 roku w tomie Inność Prawosławia.Jego prace znajdują się w licznych zbiorach muzealnych w Polsce i w kolekcjach prywatnych (USA, Kanada, Francja, Niemcy).
Jan Pamuła malarz i twórca grafiki komputerowej. Urodził się w 1944 w Spytkowicach koło Wadowic. W 1968 uzyskał dyplom krakowskiej ASP, gdzie studiował pod kierunkiem: malarstwo H. Rudzkiej-Cybisowej, K. Strzednickiego (litografia), M. Wejmana (wklęsłodruk). Studiował również w paryskiej Ecole Nationale des Beaux Arts oraz w Central School of Art and Design w Londynie. Rektor i profesor ASP w Krakowie, prowadzi pracownię działań wizualnych na Wydziale Form Przemysłowych. Od 1982 roku jest członkiem II Grupy Krakowskiej.
Na studiach i zaraz po ich ukończeniu tworzył figuratywne obrazy symboliczne, następnie poprzez destrukcję formy przedstawiającej zbliżył się około 1970 do abstrakcji geometrycznej, którą uprawia do dzisiaj. Pierwsze rysunki komputerowe powstały w 1980 i stanowiły punkt wyjścia do malowanych później obrazów. Obrazy Pamuły budowane są według konsekwentnie przestrzeganej zasady dzielenia płótna na cztery lub trzy części, przy założeniu że żaden moduł nie powtórzy się. Komputer umożliwia precyzję obliczeń, a zmienność parametrów wyjściowych: skali, ilości podziałów, kolorystyki, proporcji elementów względem siebie, daje ogromną liczbę możliwych rozwiązań. Pamuła jest także autorem przestrzennych Układów wieloelementowych, osią kompozycji jest tu łuk wokół, którego grupują się zróżnicowane kolorystycznie elementy. Sztukę tego artysty cechuje nadzwyczajnie uporządkowana forma i dźwięczny czysty kolor, wyrafinowana prostota rozwiązań. Jego dzieła wystawiane były, między innymi w krakowskiej Galerii Krzysztofory (1981), Galerii 72 w Chełmie (1986/87), Galerii Starmach w Krakowie (1997).
Henryk Stażewski jeden z najważniejszych twórców polskiej awangardy oraz teoretyk sztuki. Urodził się w 1894 r w Warszawie, zmarł w 1988 tamże. Studiował w warszawskiej SSP pod kierunkiem Stanisława Lentza (1914-1919), studia kontynuował w latach 1924-1927 we Francji, Włoszech, Niemczech, Austrii i Holandii. Debiutował na wystawie grupy formistów. Był jednym z inicjatorów nurtu konstruktywistycznego w polskim malarstwie, współzałożycielem Grupy "Blok" i jej czasopisma. W latach 1926-1928 brał udział w pracach Grupy "Preasens" (a później od 1929 Grupy "a.r.") aż do chwili przekształcenia jej w organizację pod nazwą "Plastycy Nowocześni". Ściśle związał się z międzynarodowymi grupami artystycznymi działającymi w Paryżu - "Cercle et Carre", "Abstraction-Creation" oraz Międzynarodowym Stowarzyszeniem Sztuk Plastycznych (AIAP) przy UNESCO. Wystawiał zarówno w Polsce jak i zagranicą. Współredagował pismo "L`art. Contemporain - Sztuka Współczesna". Zajmował się publicystyką i teorią sztuki. Był jednym z twórców Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej w Łodzi, otwartej dla publiczności w 1931 r. Po wojnie związał się z Galerią Krzywe Koło w Warszawie. Był inicjatorem powołania do życia Galerii Foksal w 1955 roku.
Uprawiał malarstwo sztalugowe. Był jednym z pierwszych polskich twórców abstrakcji geometrycznej, interesował się również malarstwem przedstawiającym. W połowie lat pięćdziesiątych powrócił do abstrakcji, tworząc serie reliefów ściennych. Zajmował się sztuką użytkową, projektował wnętrza, realizował scenografię, uprawiał grafikę użytkową. W 1933 roku założył Koło Artystów Grafików Reklamowych. W twórczości artysty odnależć można wpływy kolejnych nurtów awangardy XX w - od kubizujących prac przez konstruktywizm do abstrakcji geometrycznej. Przez ponad 20 lat tworzył reliefy, zarzucając prace malarskie. Twórca "białych obrazów" - pustych płaszczyzn z ledwie zaznaczonymi liniami. Artysta uznany przez międzynarodową krytykę za jednego z ważniejszych twórców sztuki XX wieku.
Fotorelacja
Galeria prac
Powrót
