Henryk Waniek - Malarstwo - Galeria Grafiki i Plakatu

Henryk Waniek to w historii Galerii Grafiki i Plakatu postać szczególnie ważna. Artysta jest autorem pierwszego plakatu promującego Galerię, stworzonego 30 lat temu. Przez cały ten czas z Galerią współpracował, ale tak się złożyło, że od wielu lat nie miał w niej wystawy indywidualnej. Obecna jest pierwszą zorganizowaną w kapitalizmie, co podkreślił zabawny gest wykonany w stronę kolekcjonerów na wernisażu. Jedna ze ścian galerii zawierała kilkadziesiąt niewielkich rysunków artysty, które – jak przyznał - są notatkami tworzonymi w czasie rozmów telefonicznych. Rysunki te, po raz pierwszy pokazane, Henryk Waniek nazwał militarnymi, bo odnoszą się do wojskowości i jej historii. Każdy z obecnych mógł za symboliczne 50 zł nabyć taki rysunek i wyjść „z Wańkiem pod pachą”. Co ciekawe rysunki te, to przede wszystkim zabawnie kreślone portrety i „typy ludzkie”, w których widać, że Waniek jest mistrzem odtwarzania człowieka i dosadnej, niemal karykaturalnej jego charakterystyki. Człowieka, który wszak w jego kompozycjach malarskich jest prawie nieobecny. Zresztą artysta uważa, że obecność postaci ludzkiej w kadrze obrazu jest naruszeniem pewnego tabu.

Prezentowana wystawa, zgodnie z profilem Galerii, zawiera przede wszystkim prace na papierze, choć na okrasę jest wśród nich kilka kompozycji olejnych. Zawiera przede wszystkim typowe dla Wańka kojące swoim spokojem i urodą pejzaże z okolic Dolnego Śląska, mieszczące w sobie nadrealne elementy, które powodują, że malarstwo artysty nazywane jest realizmem magicznym. Śląsk jest zresztą dla Wańka główny źródłem inspiracji. To prawda przytaczana przy każdym opisie jego wystaw, i byłaby nudna, gdyby nie móc się posłużyć słowami samego autora, który na równi z malarstwem zajmuje się i literaturą: „Śląsk, jego bezcenne peryferia, Sudety będące wyjątkowym rezerwatem przestrzeni mistycznej, nasycenie tajemnicą, której rozpoznanie wymagało czułych studiów i wreszcie nie dająca się z niczym porównać - unikalna historia tych terenów lekceważonych przez stulecia przez racje stanu polskich monarchów - wszystko to było dla mnie żywą księgą inspirujących spostrzeżeń.”

Malarstwo Henryka Wańka czerpie z repertuaru surrealistycznych form opisywania zdarzeń i przedmiotów. Artysta wykorzystuje liryczne sposoby komponowania metaforycznych treści dzieł, poetycką refleksję nad irracjonalnym wymiarem natury. Wplata w swoje kompozycje symbole, znaki i pismo, bazując na historii, filozofii i alchemii. W przestrzeni jego płócien możemy napotkać okna, kielichy, drabiny, diabły, tęcze i spadające gwiazd. Ich interpretacja czasem jest oczywista, czasem jednak wymaga większego skupienia i erudycji. Jego malarstwo służy poszukiwaniu i odczytywaniu duchowego wymiaru krajobrazu, traktującego naturę jako sacrum, źródło przeżyć mistycznych, medium, wiodące ku poznaniu prawd absolutnych. Natura Wańka wciąż trwa w stanie wewnętrznego skupienia i spokoju. Dzieje sie tak nawet wtedy, gdy jest to nie natura i krajobraz Śląska, a pejzaże z nowojorskiego Manhattanu, malowane w 2001 r.