Kobro i Strzemiński - Prototypy awangardy Muzeum Reina Sofia w Madrycie

Do 18 września oglądać można w Madrycie wystawę Kobro i Strzemiński. Prototypy awangardy, która odbywa się w ramach obchodów stulecia awangardy w Polsce. Ekspozycji zorganizowanej dzięki współpracy Muzeum Reina Sofia i Muzeum Sztuki w Łodzi, której kuratorem jest Jarosław Suchan, towarzyszy również cykl wykładów, które nie tylko przybliżają koncepcje artystyczne polskich twórców, ale także konfrontują je z awangardą światową. Polski Instytut Kultury w Madrycie i Instytut Adama Mickiewicza są współorganizatorami tych spotkań.
 

Władysław Strzeminski

Wystawa ponad 150 prac obojga artystów, wśród nich rzeźb, obrazów, rysunków, architektury, projektów wzornictwa przemysłowego i projektowania graficznego, również publikacji, w najważniejszym muzeum sztuki nowoczesnej w Hiszpanii i jednym z pierwszych na świecie, stawia sobie za cel przedstawienie hiszpańskiej publiczności mało tutaj znanej pary wybitnych przedstawicieli europejskiej awangardy. Nie szczędzono więc wysiłku i środków finansowych, które pozwoliły odtworzyć na wystawie Salę Neoplastyczną, zaprojektowaną przez Strzemińskiego
 

Katarzyna Kobro, Kompozycja przestrzenna 1, 1925-1967

w 1947 roku. Z informacji zamieszczonej w folderze do wystawy zwiedzający dowiadują się, że  (...) projekt ten obrazuje, z jednej strony, estetykę neoplastycyzmu, z drugiej, Kompozycje przestrzenne Kobro. Kolorowe płaszczyzny prostych form geometrycznych ścian, sufitu i podłogi rozmieszczonych w ścisłym matematycznym porządku, zgodnie z zamierzeniem artysty spełniają zadanie kierowania ruchem zwiedzającego i jego spojrzenia na wystawione dzieła.

Sala Neoplastyczna

Na ścianach sal ekspozycyjnych umieszczono starannie opracowane i cenne informacje o życiu i twórczości obojga artystów: ich biografie, ich pierwsze kontakty z rosyjskim konstruktywizmem lat 20. XX wieku, ich zainteresawaniem Bauhausem. Mówi się także o tym jak oboje współtworzyli jedne z najistotniejszych grup polskiej  awangardy: „Blok” w latach 1923-1926, „Praesens”, i powstałej w 1929 r. grupy „a.r.” (artyści rewolucyjni lub awangarda rzeczywista, 1929-1936), do której należeli także Henryk Stażewski i dwaj poeci Jan Brzękowski i Julian Przyboś.

Władysław Strzemiński, obrazy z cyklu Powidok światła, 1948-1949

Organizatorzy wystawy przybliżaja zwiedzajacym teorię unizmu Strzemińskiego, kształtowanie przestrzeni Katarzyny Kobro, ich wspólnej wiary w eksperymentalny charakter sztuki, ale i społecznego jej znaczenia. Obok Rzeźb przestrzennych i Kompozycji przestrzennych powstałych w latach 1924-1933, uznanych za szczytowe osiągnięcie rzeźby konstruktywistycznej, można zobaczyć projekty biurka, kozetki, stolika z wysuwanym blatem z 1948 r., i tak ważne w dorobku Strzemińskiego obrazy z cyklu Powidok światła czy Kompozycje architektoniczne oraz cykl kolaży Moim przyjaciołom Żydom z 1945 roku. Mówi się też obszernie o Strzemińskiego Teorii widzenia opublikowanej po jego śmierci.

Władysław Strzemiński, rysunki do książki Teoria widzenia, 1947-1950

W porozstawianych gablotach umieszczono szereg zdjęc, rysunków i interesujących publikacji sprzed prawie stu lat opracowanych przez Strzemińskiego: projekty okładek do pisma Zwrotnica z 1923 roku, do zbioru poezji Juliana Przybosia z 1926 i do tomiku W głąb las z 1932. Jest też egzemplarz Jana Brzękowskiego Zacisnięte dookoła ust z 1936 roku i praca zbiorowa O sztuce nowoczesnej wydanej w 1934 przez Wyd. Tow. Bibliofilów w Łodzi.

Władysław Strzemiński, Kompozycje unistyczne 13 i 14

Wystawa jest niezwykle bogata i zróżnicowana. Przedstawiciele polskich placówek z siedzibą w Madrycie przyznają, że ich wzrusza. Wszystkich zwiedzających z pewnością zainteresuje i zachwyci. Zainteresuje, bo bardzo nieliczni znają prace obojga artystów i niewielu zapewne słyszało o ich działalności teoretycznej. Niewątpliwie też zachwyci swoim rozmachem i dbałością. Nie wiadomo jeszcze czy liczba zwiedzających dorówna rekordowej ilości zainteresowanych ekspozycją Andrzej Wróblewski Awers/Rewers (17.11.2015-28.02.2016) w Pałacu Velazqueza, jednej z siedzib Muzeum Reina Sofia, o której Artinfo.pl zamieściło relację swego czasu. Zliczyć ich było łatwo, bo była to jedyna wystawa w tej sali ekspozycyjnej. W siedzibie głównej muzeum przy ulicy Santa Isabel, 52 wraz z ekspozycją stałą mają miejsce jednocześnie cztery wystawy czasowe. Jak policzyć tych, którzy pójdą na spotkanie ze sztuką Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego? Trzeba będzie z tym poczekać do czasu zamknięcia wystawy i zdać się na statystykę.

Katarzyna Kobro, Kompozycja przestrzenna 9, ok. 1933

Autorzy relacji - Sonia Cornella i Jaime Nieto