V Biennale Sztuki Projektowania oraz Władysław Pluta

18 grudnia w krakowskim Bunkrze Sztuki odbył się podwójny wernisaż dotyczący – mówiąc ogólnie – sztuki designu. Pierwszy dotyczył pokonkursowej wystawy V Ogólnopolskiego Biennale Sztuki Projektowania, drugi – prezentacji prac jednego z najbardziej uznanych plakacistów polskich – Władysława Pluty. Rozmiar ekspozycji jest na tyle obszerny, że imprezę można było podzielić na dwie części; oddzielnie można by też potraktować ich relacjonowanie. Zamysłem organizatorów było jednak ich połączenie i – jak twierdzą – wzajemne uzupełnianie się. Idąc tym tropem nie rozdzielajmy ich zatem, zacznijmy jednak od Święta Projektowania, jak Biennale designu nazwał jeden z jego kuratorów – Piotr Bożyk.

Na początek warto by się zastanowić, jak ma się w ogóle rodzimy design. A ma się tak, że w Polsce prawie nie jest dostrzegany. Nasi projektanci bardziej cenieni są na Zachodzie, tam też częściej niż w kraju wykorzystywane są ich pomysły. Dlatego imprez w stylu festiwali designu powinno być u nas jak najwięcej. Niestety, tak się jednak nie dzieje, a Ogólnopolskie Biennale Sztuki Projektowania w Krakowie należy tutaj do wyjątków. W tym roku odbywa się jego piąta edycja. Tematem przewodnim jest STÓŁ i powiązana z nim strefa funkcjonalna. 
   
   
   
  
   
  
  
  
     
    
   
   
  
     
    
  
  
  
 
  
Do konkursu nadesłano ponad 300 projektów, z których międzynarodowe jury ostatecznie wybrało 73. Założeniem było wyłonić „dobre, odkrywcze projekty”, promujące idee zawodu projektanta. Liczyła się nie tylko funkcjonalność i inżynieria wykonania, ale także nowatorstwo założenia. Stąd dyskusja jaką potem prowadzono w podgrupach: co jest ważniejsze – wytwór czy pomysł? Czy wzornictwo powinno ułatwiać nam życie, czy łatwiźnie się przeciwstawiać?
To, co uderza wśród prac zgłoszonych do konkursu, to wykorzystywanie tradycyjnych surowców, przede wszystkim drewna. Czy to sprawa podświadomego kojarzenia go z ciepłem domowego ogniska, czy urody tego konwencjonalnego jak by nie było materiału, faktem jest, że niemal wszystkie zaprojektowane stoły do niego nawiązywały. Niektóre trafią do produkcji przemysłowej. Sam przemysł, niekoniecznie dobrze kojarzący się artystom, tego dnia został wywyższony do poziomu potrzebnego narzędzia, które wprowadza w życie ich pomysły.
 
   
Wśród nagrodzonych prac znalazły się przede wszystkim takie, które uwagę jurorów kierowały ku temu, co nieoczekiwane i prowokujące. Zacznijmy może od tego, że pierwszej nagrody postanowiono nie przyznawać. Przyznano za to dwie drugie, trzy trzecie i wyróżnienia. Uhonorowano więc m.in. stół z czerwonego sztucznego tworzywa, który umieszcza się na kolanach siedzących naprzeciwko siebie osób. Górę wzięła tu nie tylko funkcjonalność, ale i dowcip. Podobne względy i estetyka kierowały gustem jurorów, nagradzając piankowy, prawie niematerialny klosz nakrywający potrawy. W zestawieniu z prostokątnymi stołami, lśniącymi metalem lub szkłem sztućcami i solniczkami, niektórych nawet drażniły. Ale jak powiedział jeden z jurorów Dawid Crowley: „Design powinien być polem kontrowersji”.

Ciekawy sam w sobie był sposób prezentacji wybranych prac. Nie ustawiono ich na podłodze, ale zawieszono w powietrzu, wykorzystując tysiące cienkich drutów pionowo „szatkujących” przestrzeń. Komfort oglądania z początku nie był najlepszy. Na wystawę przybyły prawdziwe tłumy, nie mieszczące się w nimałej przecież przestrzeni Bunkra. Pojawili się zainteresowani nie tylko Biennale, ale też pracami drugiego bohatera wieczoru – Władysława Pluty. 

Jego autorską wystawę zorganizowano w ramach drugiej edycji cyklu Projektanci polscy, nawiązując do wspomnianego właśnie V Biennale Sztuki Projektowania. W ramach Graphic Design zaprezentowano blisko trzydziestoletni dorobek artysty, szczególnie uwzględniając grafikę książkową i sztukę plakatu. 
Pluta niezależnie od tego czy projektuje plakat, książkę, album, okładkę czy katalog, stawia sobie zawsze ten sam cel: syntetyczność, prostotę, czytelność. „Minimum środków- maksimum celowości” – to jego credo. Nie ucieka przed pustką, rezygnuje za to z taniego efekciarstwa i dekoracyjności. Gra skrótem i celnym skojarzeniem. Mimo pewnej powściągliwości, nie można jego pracom odmówić dowcipu i pewnej spontaniczności. To gra z widzem: „Zabawiam się z odbiorcą w plastyczny rebus, by skoncentrować jego uwagę i wciągnąć go do dialogu”. 
  
Takim dialogiem z odbiorcą jest sztuka designu. U nas ten dialog zdecydowanie za rzadko się prowadzi. 
  

 
 
________________________________
 
Jurorzy V Biennale Sztuki Projektowania:
David Crowley – Royal College of Art. W Londynie, historyk wzornictwa
Mieczysław Górowski – Wydział Form Przemysłowych ASP w Krakowie, projektant
Bogumiła Jung – Wydział Architektury Wnętrz i wzornictwa, ASP w poznaniu, projektant
Maja Kržišnik – dyrektor Design Centra w Lublanie, historyk sztuki
Marek Liskiewicz - Wydział Form Przemysłowych ASP w Krakowie, projektant
Czesław Robotycki – dyrektor Instytutu Etnologii UJ, Kraków, etnolog
Daniel Zieliński – Wydział Wzornictwa Przemysłowego ASP w Warszawie, projektant.
 
 
Opis nagrododzonych prac V Biennale:

 
II nagroda:

Aleksandra Adamczyk, Igloo, 350x350x300 mm, pianka 0,8 mm
Justyna Matysiak, Marek Matysiak, Naczynie chroniące ciepło wspólnego posiłku, 290x370x190 mm, drewno, granit, stal nierdzewna, aluminium


III nagroda:

Rafał Dętkoś, XXX, 1300x1700x750 mm, stal, drewno.
Noémi Gera, Noże do sera i owoców, 15x175x225 mm, tworzywo sztuczne
Przemysław Łukasik i zespół, Min 2, Ø 700, wys. 200 mm, tworzywo sztuczne


Nagroda specjalna Dziekana Form Przemysłowych ASP w Krakowie:

Elżbieta Piotrkowska, Kręcioł, 68x68x158, tworzywo sztuczne


Wyróżnienie:

Maciej Bil, Maciej Ojrzanowski, Aleksandra Walczak, Kosz, 340x305x325 mm, masa papierowa uzyskana w procesie recyklingu, podlegająca biodegradacji
Krzysztof Ludka, Stół w plenerze, 1350x1450x890 mm, kamień, stal
Ryszard Poniedziałek, Gniazdo, 125x160x180, ceramika, drewno
Wioletta Serafin, Salwador Wronikowski, LOCO, 650x650x300, drewno, pianka poliuretanowa, tkanina, guma
Anna Werner, Kosz stołowy, 100x100 ÷ 200x200, masa papierowa

_____________________________________________ 

   
  Wybrane prace - Władysław Pluta:
 

     
 Nota biograficzna:

        
Władysław Pluta – urodził się w 1949 r. w Jeleniu. Ukończył studia w ASP w Krakowie, gdzie obecnie jest profesorem na Wydziale Form Przemysłowych, w Katedrze Komunikacji Wizualnej. Wykłada także na zagranicznych uczelniach artystycznych, jest jurorem wielu imprez o międzynarodowym charakterze. Brał udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych w Kraku i za granicą. Jest laureatem wielu prestiżowych nagród i wyróżnień (m.in. dwukrotnie brązowy medal, złoty medal i Grand Prix Międzynarodowego Biennale plakatu w Warszawie). 

 

Stół - V Biennale Sztuki Projektowania
11.00 – 18.00 (poniedziałków wyjątkiem poniedziałków)
kuratorzy: Piotr Bożyk, Barbara Kańska-Bielak
 
 
Władysław Pluta, Graphic Design
11.00 – 18.00 (z wyjątkiem poniedziałków)
kurator: Bożena Gajewska

 
      
Wystawa czynna do 1 lutego 2004
   
Tekst i zdjęcia: Jolanta Gumula
Relacja przygotowana dla Artinfo.pl