Odzyskane z pamięci

Prezentowana wystawa łączy ze sobą kilka dziedzin sztuki uprawianych przez Franczaka. Odbiorca poza materiałem fotograficznym i kolażami, którym towarzyszą teksty, jednocześnie zapoznaje się z czytanymi przez narratora fragmentami życiorysów. Całość uzupełnia obszerny katalog, który jak przewodnik prowadzi nas przez wszystkie etapy ekspozycji. Każda jej część poświęcona jest jednej osobie i składa się z kilku elementów, które bezpośrednio wiążą się z jej życiem. Są to zdjęcia, mapy, rysunki jak i fragmenty życiorysów spisywane na życzenie władz powojennej Polski.
Impulsem do powstania pracy Odzyskane było odkrycie jakiego artysta dokonał w jednym z domów w Słupsku, i które zachęciło go do dalszych poszukiwań. Franczak wykorzystując różnego rodzaju przedmioty użytku codziennego, zdjęcia oraz materiały z Archiwum Miejskiego stara się odtworzyć i częściowo wykreować na nowo historie ludzi, obywateli niemieckich ze Słupska, których los zetknął z zawieruchą wojenną i polityczną. Tym sposobem powstało kilkanaście opowieści, pozornie nie związanych ze sobą, których wątki czasami w zaskakujący sposób splatają się jednak ze sobą.
I tak poznajemy historię Edith Berner, która zajmowała się cenzurą korespondencji więźniów wojennych, Ericha Glende członka Hitler Jugend i pilota Luftwaffe oraz Roberta Babsta, który po emigracji do Stanów Zjednoczonych w czasie wojny wraca do rodzinnego Słupska. Żadnej jednak z tych historii nie poznajemy do końca. Każda z nich zawiera luki i niedopowiedziane fakty. Jest to widoczne zarówno w testach jak i w narracji. Artysta nie docieka przyczyn i konsekwencji niektórych działań bohaterów swojej pracy. Odbiorca sam na podstawie elementów układanki jakie tworzą obiekty wizualne i tekst może dopowiedzieć sobie dalszą część. Wystawa dzięki temu zyskuje na atrakcyjności. Angażuje i wciąga zwiedzającego w świat stworzony przez artystę i umożliwia mu kreowanie jego dalszych fragmentów. Sprzyja temu również obszerna przestrzeń galerii Wozownia, w której prezentowana jest wystawa. Daje ona możliwość powolnego spaceru pomiędzy kolejnymi etapami ekspozycji i dokładnego wsłuchania się w tekst narracji. Widz mimo dużego nagromadzenia obiektów nie jest nimi przytłoczony - przemieszczając się od kompozycji do kompozycji i czytając spójny z nimi tekst katalogu odbywa pewnego rodzaju podróż w czasie. Wkracza do wykreowanego przez Franczaka świata z pogranicza fantazji i historii, zapoznaje się z istotnymi aspektami II wojny światowej jak i codziennymi problemami zwykłych ludzi. A tak jak twierdzi sam autor na granicy pomiędzy wielką historią a indywidualnym doświadczeniem dzieją się rzeczy najciekawsze.



Powrót